" Zeg maar ja tegen het leven"

Het is twee weken na de gijzeling van de toeristen in Timbouctou. Gister verscheen een foto van de gijzelaars omringd door zwaarbewapende terroristen op nos.nl
De gijzeling is opgeëist door Aqmi, de Afrikaanse tak van Alqaida, een internationale boevenbende.

Op het zandpad achter mijn huis spelen de kinderen gijzelingkje. Eén kind is “gegijzeld” en vastgebonden. Ze jammert luidkeels om genade. Ik hoor steeds mijn naam roepen, de gegijzelde heet Yvonne. De anderen rennen eromheen en zijn de terroristen.

Gijzelingen spreken tot de verbeelding, dat blijkt wel. Al jaren proberen we vanuit de Stichting publiciteit te krijgen voor ons project Here Bugu. Een klein vredesinitiatief in het hart van Mali waar mensen van verschillende etnische groeperingen samen werken, leren, leven en spelen. Ontwikkeling gaat langzaam en vraagt geduld en vertrouwen, het is niet spectaculair maar wel hartverwarmend en geeft positieve energie en inspiratie voor het leven. Dat bevestigd iedereen die hier komt. Malinees of Westerling.

De dag na de gijzeling werd ik opgebeld door drie verschillende Nederlandse nieuwsmedia. Wat ik van de situatie vond, of ik ook gevaar liep, wat het voor mijn dagelijks leven betekende, of de ambassade zijn werk goed deed.
Het grootste deel van de blanken van verschillende nationaliteiten, hier werkend voor de een of andere hulporganisatie, vertrok in de dagen na de gijzeling naar Bamako, de hoofdstad 700 km hiervandaan. Ook Gael, de ingenieur van het windmolenproject. Hij stuurt de windmolenploeg nu daar vandaan aan per skype en telefoon.

Angst werkt als een snel om zich heen grijpend virus. Het gaat onder je huid zitten. Ineens veranderen gewone geluiden in verdachte geluiden, worden onbekenden om je heen die je altijd vriendelijk begroet mogelijke verraders, kijk je regelmatig over je schouder en heb je een mening en een oordeel over de handelswijze van de president, de politie, het leger, de terroristen, zonder goed op de hoogte te zijn van het totaalbeeld.

Ik zette een tasje klaar met schone onderbroeken (“heb je een schone onderbroek aan” zei mijn moeder vroeger als ik naar school ging, “er kan altijd iets gebeuren onderweg”), maakte een snelkoppeling in mijn telefoon met een militair van het Franse leger hier in de buurt en besprak een “plan d’action” met de gardien Sedou.
Met mijn Nederlandse gaste sliep ik zelfs 1 nacht in het lemen huis van Sedou in een benauwd kamertje.
Sedou, onze goudappel, die op elke vraag zegt: “ca va allez” en “rien de problèmes”,
(Het zal goedkomen en er zijn geen problemen), kreeg acuut een migraine en pijn in zijn schouders van de schrik. Ineens moest hij nadenken over “wat te doen als” en “we hebben problemen”. Tjakko de hond, die mijn stemmingen goed aanvoelt grauwde en gromde vervaarlijk naar iedereen die in mijn buurt durfde te komen. Inmiddels is de rust hersteld en slaap ik weer op het dak onder het geruststellend getwinkel van de sterren.

Hoe zou ons leven en de wereld eruit zien als de media elke dag zouden berichten over alle goede initiatieven in de wereld, als we elke dag in de krant en op de televisie positieve, inspirerende verhalen zouden lezen en horen. Als we steeds zouden worden aangesproken op vertrouwen, liefde en dankbaarheid voor alles wat er is. Als we niet elke dag gevoed worden met wantrouwen, angst en ontevredenheid over wat er niet is. Als we met zijn allen zorgen dat er meer licht is en de duisternis wijkt.

We moeten het zelf doen, het licht in de duisternis brengen, de problemen loslaten, diep ademhalen, de kaarsjes ontsteken en genieten. Op kerstavond zullen we hier in Mali, net als vorig jaar, de waxinelichtjes ontsteken op de muren van Here Bugu, plaats van vrede, en ieder, moezelman of anders, zal op zijn eigen wijze stil worden, naar de sterren luisteren en zijn hart vervullen met vrede.

We wensen iedereen, in welke situatie dan ook, een liefdevolle Kersttijd toe en vrede in uw hart.

Yvonne, Baba, Sedou en familie en alle medewerkers van Here Bugu en omgeving.

Here Bugu in november

De ondergaande zon kleurt de lucht in het westen fel oranje maar dat kun je alleen vanaf het dak zien. Vanaf de grond wordt de kleur getemperd door een dichte, metershoge zandsluier. De koeien komen thuis voor de nacht. De Malinese koeien met een bult op de rug en de grote, wijd uitstaande horens op hun kop. Met honderden sloffen ze met hun kalveren over het zandpad langs Here Bugu en veroorzaken de zandmist. Ze zijn op weg naar het stuk land naast ons. Daar brengen ze samen met een kudde geiten de nacht door onder de hoede van hun herders, de Peulen.

op de voorgrond onze schapenstal, daarachter de koeien van de buren (foto Gael)

De nachten zijn niet stil op Here Bugu, vooral niet rond de volle maan die hoger staat dan in Europa en die een verblindend wit licht over het land werpt. Het licht van de maan lijkt de zwarte omhullende nacht genadeloos weg te vegen en de wereld verstard, geschrokken in de naaktheid van zijn contouren. Een oorverdovende stilte hangt bijna tastbaar om ons heen en elk geluid klinkt als een geweerschot.

Gael op het dak, 2 uur 's nachts bij volle maan ( zonder flits), Tjakko ligt op het bed

En geluiden genoeg. De geiten blaten en jammeren hartverscheurend en zijn bezig een gat in de omheining te wroeten om zich op onze jonge aanplant te storten. Sedou heeft het druk ’s nachts. Met zijn supersonische ledlamp schijnwerper jaagt hij op de overgelopen geiten en sluit ze op in het nieuwe klaslokaal waar het geluid van hun gegil nog versterkt wordt door de weergalm tegen de muren. De volgende dag mag de Peul ze komen halen op voorwaarde dat hij het hek repareert. De koeien loeien en steunen zachtjes. De ezels zwengelen steeds weer hun hese gebalk aan, de eenden zijn snaterend op zoek naar slangen. Alleen de 120 meervallen zijn stil, zelfs geen geplons, ze duiken weg voor het witte licht naar de bodem van hun vijver.
Op het dak daagt ondertussen een grote uil de slapende Tjakko uit door vanaf korte afstand met zijn groene ogen mysterieus naar hem te gaan zitten staren. Als Tjakko wakker wordt en hysterisch blaffend op hem afrent spreidt de uil geluidloos zijn vleugels uit, slaakt een ijselijke kreet, verheft zich... om een paar meter verder weer te dalen, zijn vleugels op te vouwen, zijn kop een paar keer heen en weer te schroeven en het spelletje opnieuw te beginnen. Van slapen komt niet veel in deze nachten.

De woestijn rukt op
Er is dit jaar te weinig regen gevallen en de hitte zet lang door. De gewassen als gierst, sorgo, rijst en mais staan verdroogd en verschrompeld op het land. Er is nauwelijks oogst. De prijzen voor rijst en gierst schieten omhoog. De prijzen voor bouwmaterialen als ijzer, zand, cement ook al snap ik het verband niet helemaal.
De Peulen zijn een maand eerder teruggekomen met hun kuddes en de grote koeienoversteken over de Niger, een spectaculair gebeuren, hebben al plaatsgevonden.
Er wordt gevreesd of er voldoende voedsel en water zal zijn voor de dieren komend seizoen. Hongersnood breekt altijd eerst onder de dieren uit en dan zijn de mensen aan de beurt.

de grote oversteek bij Diafarabe 2011 (foto Gael)



De nieuwe ateliers bijna klaar
De nieuwe ateliers op Here Bugu zijn bijna klaar, alleen het schilderwerk nog. De klassen zijn inmiddels al in gebruik. Vier ochtenden in de week theorielessen voor de windmolengroep door Gael di Oliviera en daarna wordt er hard gewerkt aan de productie van de molens. ’s Avonds praten we vaak lang na over de leerlingen en bespreken we nieuwe methodes om het onderwijs zo goed mogelijk te laten verlopen.

lassen

de houten bladen voor de windmolens

alfabetiseringsles in de nieuwe klas ( fotoos Gael)

Bezoek
Komende maanden zullen weer veel gasten Here Bugu bezoeken, we zijn er klaar voor en ze mogen meehelpen, er is altijd genoeg werk te doen.
En dan het snoepreisje van het jaar dat we mogelijk maken voor de liefhebbers: januari 2012 trekken we weer met een vrolijke karavaan vanaf Here Bugu naar Timbouctou voor het jaarlijkse festival in de woestijn met de Touareg, de kamelen, de muziek en de weergaloze sterrennachten.

festival au desert januari 2011

en tot slot Lami, de oudste dochter van Sedou de gardien, een gelukkig en stralend kind op Here Bugu (foto Gael)

telefoon

mijn nummer in nederland tot 22 oktober: 0616999692

Van bakkers en zo

De bakker van Eeklo

Dit schilderij, dat in het Muiderslot hangt, maakte als kind diepe indruk op me. Mensen die hun hoofd laten overbakken en ondertussen geduldig met een kool op hun romp in de wachtkamer zitten.
Ik moest er aan denken toen ik op een broeierige ochtend in de moestuin liep tussen de kolen door, een beetje wanhopig omdat het praktisch onmogelijk is met deze temperaturen zonder airconditioning of ventilator met mijn hoofd te werken. Het gaat gewoon niet en dat is ook één van de redenen dat er lang niets op mijn blog verscheen.
En toen ik dan ook besloot dat er niets anders op zat dan erin te berusten en me gewoon maar over te geven kwam dit schilderij in mijn gedachten.
Overgave, geduld, vertrouwen, gelatenheid, het zijn allemaal vaardigheden of deugden die je hier noodgedwongen leert. En ondertussen wordt mijn hoofd overgebakken, veel van mijn oude meningen, oordelen, vastgeroeste patronen worden opgeruimd en er komt verwondering en dankbaarheid voor in de plaats.

Jip
Een hele bijzondere gebeurtenis was een bijeenkomst op Here Bugu rondom Jip. Een jaar geleden was Jip hier langere tijd op bezoek met zijn vader, een neef en een vriend. Ze waren komen rijden in een grote bus die hier nog steeds staat. We weten nog niet of hij weer teruggaat naar Nederland, die bus, of dat we de invoerrechten kunnen betalen en hij verhuurd gaat worden aan mensen die van hieruit een reis met een bus wilen maken.
Jip is een goede vriend van Here Bugu en van ons geworden. Jip had kanker, zijn rechter onderarm was daarom geamputeerd en hij hoopte dat hij genezen was. Onlangs zijn uitzaaiingen geconstateerd en het lijkt erop dat alleen een wonder hem kan redden. Vrienden van hem hebben daarom met hem en om hem heen een gebedsgenezingsdienst georganiseerd om hem kracht en energie te geven (op mijn facebookpagina: https://www.facebook.com/pages/Stichting-Rondom-Baba/189637274391486?ref=ts, die ook te lezen is zonder lid te zijn van facebook) valt er meer over te lezen en te zien.
Synchroon organiseerden we met een aantal mensen een bijeenkomst op Here Bugu. Oorspronkelijk waren we via skype, geprojecteerd op een scherm, verbonden met de kerk in Nederland waar het plaatsvond met ruim 400 mensen. Maar zoals te doen gebruikelijk hield de generator ermee op, en dus zaten we zonder elektriciteit. En dat kwam goed uit. Toen het lawaai van de generator wegviel lieten de vogels zich horen en ging de natuur meedoen. Ik kende het programma in de kerk dus we konden ons aan het tijdsschema houden zodat de meditatie van een uur op Here Bugu gelijk liep met die in Nederland. Vooraf zaten we in een kring, allemaal muzelmannen waaronder 3 marabouts uit Mopti. De meesten hadden Jip ontmoet, o.a. door de hilarische sketches over het gebruik van condooms en door bezoeken in Mopti en Dialangou. Er ontstond een gesprek, over Jip, over kanker, over het leven.

Ongeveer 40 mannen deden in totaal mee en het maakte niet uit dat we in Mali zaten, dat we uit een verschillende cultuur komen, dat zij islamieten zijn en alleen bidden met mannen onder elkaar en ik op een stoel zit met mijn ogen dicht. We waren verbonden samen met een heleboel andere mensen in liefdevolle aandacht en energie. Jip is een bijzonder mens. Hij wil laten zien dat door een rotziekte, door iets ellendigs wat hem overkomt, ook mooie dingen ontstaan en hij krijgt het voor elkaar om heel veel liefde te laten stromen. En uiteindelijk is dat toch het enige wat telt, liefde. Voor ons allemaal, over de hele wereld.

Het einde van de vasten

de koe wordt geslacht, het hoort erbij

Traditioneel wordt er aan het eind van de vastenmaand een koe geslacht voor het grote feest, dat in Mopti zeker 5 dagen duurt. Op Here Bugu waren de eerste twee windmolens verkocht en de windmolengroep besloot dat de groep gezamenlijk een koe kon kopen om onderling te verdelen. Na lang zoeken werd, uiteindelijk nog een goede koe (met hele lieve ogen en een zachte snuit) gevonden voor een redelijke prijs. Hij werd geslacht (met mijn keukenmessen, maar wel professioneel want Haruna uit de windmolengroep is een slager) en het vlees werd eerlijk verdeeld in gevarieerd samengestelde porties van 5 kilo de man. Maar niet alleen voor de groep, er was genoeg voor Sedou en familie, Baba, Gael en mij, de buren, de familie van Amadou, de knecht enz. Het was een hele dag werk en toen alles was opgeruimd lag daar alleen het hoofd nog.

eerlijk zullen we alles delen

Het hoofd van de koe met zijn voeten is een apart verhaal. Dat wordt heel speciaal uit elkaar geplukt, schoongespoeld, zwart geroosterd en gekookt,een lekkernij hier. De vierde ochtend na het einde van de vasten kwam de windmolengroep voor een gezamenlijk ontbijt bij elkaar en

werd het hoofd met brood smakelijk verorberd. Ik mocht ook mee eten in de kring en doopte mijn brood voorzichtig in de bouillon. Het kluiven op de onderdelen heb ik overgeslagen.

Alle andere dagen van het feest bracht ik door met het uitgebreid afleggen van grande familiebezoeken, al Sambee, Sambee uitroepend, aanzitten aan maaltijden en gezamenlijk uit de pot eten, discussieren met de mannengroep van Baba (een traditie inmiddels), bijwonen van de ontvangst van de notabalen in het huis van de burgemeester en het in ontvangst nemen van zakjes dadels, kolanoten en flesjes frisdrank, tot mijn kaken pijn deden van het glimlachen. Mijn integratie is een heel eind gevorderd.

elk jaar komen de Dogonvrouwen uit de wijde omgeving op Here Bugu het feest vieren met dans en muziek

Here Bugu

er valt niet veel regen maar het doet al gauw tropisch aan met al die mooie planten. De kinderen genieten volop onder de kraan.

Het overdekte terras aan de voorkant van het huis. Sedou en ik hebben geschilderd.

Sedou geniet en maakt de mooiste randjes.

Dit is mijn nieuwe strijkijzer, bij gebrek aan elektriciteit is dit de oplossing en hij doet het heel goed.

De windmolenopleiding
Gael di oliveira is hier voor een half jaar voor de windmolenopleiding. Ook voor hem zijn het zware tijden met het klimaat van deze maanden. Maar er wordt hard gewerkt. We beginnen de ochtenden met theorie. Op dit moment met het tekenen met een lineaal en een potlood van een kubus. Het driedimensionale is voor allen nog een hele klus maar ze doen het met overgave.

Dogon
Even een weekend naar de Dogon, het ligt hier tenslotte om de hoek. Het was weer ongelooflijk mooi.

In een klein dorpje bakt de bakker grappige broodjes die in gevouwen doeken liggen te rijzen.

Bij Douenza is maar een korte periode water. De vrouwen vissen met oude muskietennetten.

mannetjes op een rij tegen de muur van een oude moskee

en tot slot de mooiste meisjes van de wereld

"Gaan de vrouwen de wereld redden?"

de Dogonvrouwen uit de buurt komen dansen om het einde van de vasten te vieren

Drie vrouwen
Een Algerijnse, een Française en een Nederlandse.
Zíj.... spreken Frans-Frans, ik..... spreek Afrikaans-Frans en moet mijn hersens uitrekken om ze te volgen. Het onderwerp van gesprek is zó spannend dat we op het puntje van onze stoel zitten, een fles wijn op tafel.
Na tweeëneenhalf jaar hier min of meer geleefd te hebben als een blanke kluizenaar onder de Malinezen is nu kennelijk de tijd aangebroken voor ontmoetingen met zielsverwanten. Gek genoeg kwam ik hier tot nu toe geen blanke inwoners tegen,
(behalve de Nederlander Willem Snapper), niet bij de bank, niet op de markt, niet op de plekken waar ik het verwacht zou hebben.
En dat was goed want de eerste tweeëneenhalf jaar zijn een test. Je moet het alleen doen, alleen overeind zien te blijven in deze verwarrende cultuur. Als je dat hebt overleefd mag je echt gaan meepraten vind ik.
De andere dames, die beiden een hotel runnen, zijn langer hier maar ze zijn het er helemaal mee eens. Houd je ogen gericht op je doel en laat je niet afleiden door andere blanke zwervers. In de eerste jaren wordt het kaf van het koren gescheiden. Je bent kwetsbaar, in wankel evenwicht, je wordt belaagd, uitgedaagd, door elkaar geschud, beledigd, geliefd, bemind en gepaaid, misleid, bedrogen, in je kern geraakt, je wordt lichamelijk ziek door het klimaat en de malaria, kortom je wordt op de proef gesteld. En je moet het, zoals in mijn geval, als blanke in je piere eentje zien te redden: op het platteland, met een put, een pomp en een generator voor electriciteit in de avond. En dan heb ik het maar even niet over de kakkerlakken, muizen, ratten, slangen en schorpioenen.
En toen brak het moment aan dat ik wist: ik heb de eerste etappe gehaald. Ik voelde het van binnen en ik merkte het aan de reacties van de omgeving.
En ineens ontmoet ik andere gelouterde zielen en zit ik samen om de tafel met een fles wijn en lach tot ik niet meer kan terwijl de tranen over mijn wangen rollen.
Onderwerp van gesprek? “Gaan de vrouwen de wereld redden?”

Here Bugu, een plek om van te houden...
Juli, augustus en september zijn de moeilijkste maanden. De temperatuur ligt gemiddeld lager dan in de drie maanden daarvoor, rond de 35 graden, maar de vochtigheidsgraad is enorm. Dit jaar komt de verwachtte regen maar niet op gang. Af en toe een bui die de aarde doet stomen de wegen direct onbegaanbaar maakt en de wereld verandert in een Turkse sauna.
Rondom bieden de akkers een trieste aanblik, de jonge plantjes gierst, sorgo en maïs verschrompelen waar je bij staat. De extreem arme boeren, die met de hakbijl in de hete zon de zware aarde hebben opengewerkt en daarna gezaaid, dag en nacht werkend, zien hun oogst mislukken. Het grootste deel van de oogst is voedsel voor de families voor de rest van het jaar. Vorig jaar kwam het regenseizoen pas goed op gang in september dus alle hoop is nog niet verloren. Maar dat laatste is een Europese manier om ernaar te kijken. De Malinees zegt: ca va allez, il n’y a pas de problème, elke dag heeft zijn eigen realiteit.

Op Here Bugu ondertussen is het een komen en gaan. Gael di Oliveira is gekomen, een Portugees-Nederlandse ingenieur. Hij blijft zes maanden en de windmolengroep maakt grote vorderingen.

Gael, met de groep bij de nieuwe generator

Jeroen van Rijn kwam langs, de fietsende journalist die van Amsterdam naar Timbouctou fietste en besloot al zijn bij elkaar gefietste sponsorgeld aan ons te schenken om een tractor te kopen voor Here Bugu en omgeving. Van de verschillende projecten die hij onderweg bezocht vond hij dat van ons het meest duurzaam en passend binnen zijn doelstellingen. Een enorme opsteker voor ons.

het aanbieden van het bedrag voor de tractor

Jan L. en zijn vrouw kwamen langs. Hij werkt voor de PUM, senioren die hun expertise inzetten in ontwikkelingslanden. Baba en ik zijn inmiddels lokaal vertegenwoordiger voor deze fantastische organisatie en selecteren kleinbedrijven die deskundige hulp nodig hebben.

Anco, een bekende van de windmolengroep met een aanhangwagen vol met spullen uit een container uit Nederland: machines, gereedschap en tafels, stoelen, kasten en computers voor de werkplaatsen georganiseerd door de windmolengroep, een prachtige Singer handnaaimachine, 5 nieuwe banden voor de auto van Rijk van RV4WD uit Harderwijk,een feest was het.

sinterklaasavond met Anco

Sedou zit meteen achter de naaimachine (met bijgeleverde leesbril), dat moet hij uitproberen.

Ondanks de politiek van Frankrijk tegen Mali gericht, (zie de vorige blog), waardoor het toerisme, één van de grootste inkomstenbronnen, volledig plat ligt, blijven er zonder onderbreking individuele mensen Here Bugu bezoeken om zich te verwonderen over dit snel groeiende en vreedzame project.

de avonden zijn meestal voor het internet (Gael en Huihan Lie)

En als ik zelf, bij zonsondergang, als de dagelijkse bedrijvigheid tot rust is gekomen, mijn ronde over het terrein maak, langs de dieren, langs de nieuwe vruchtenbomen, struiken en meer dan 25 medicinale planten, op de voet gevolgd door de altijd nieuwsgierige Tjakko, ben ik vervuld van diepe dankbaarheid dat ik dit werk kan en mag doen. Dat het lukt om samen met Baba, Sedou en zijn familie en alle mensen die zich inmiddels betrokken voelen, deze plek te creëren waar zoveel positieve energie bij elkaar komt.

Zijn het inderdaad de vrouwen?
Vroeger zou ik deze vraag misschien bevestigend hebben beantwoord. Ik denk er inmiddels anders over. Ik geloof dat we het moment zijn gepasseerd dat we zo generaliserend over mensen kunnen denken. Er wordt vaak gesproken over de kracht van de Afrikaanse vrouw, dat de vrouwen te vertrouwen zijn, dat ze sterk zijn en vooral dat ze hun leningen terugbetalen (wat waar is). Maar ik zie ook dat veel vrouwen juist de dragers van de traditie zijn, dat ze hun positie in het sociale systeem niet willen veranderen en dat ze, wanneer ze scholing krijgen, vooral uit zijn op luxe en sterallures. Ik zie ook veel mannen die onder invloed van westerse verworvenheden veranderen in egoïstische klootzakken, aan de drank raken en als onbeschofte idioten rondscheuren in auto’s en op brommers.
Ik ontmoet ook vrouwen die lijden onder hun juk en niet weten waar ze het moeten zoeken en wat ze moeten doen om vooruit te komen en mannen die schijnbaar lui op hun rug liggen maar alle antennes hebben uitstaan om nieuwe dingen te leren.
Het gaat niet meer over vrouwen of over mannen, over arm of rijk, over zwart of blank, over Islamiet, Christen of atheïst.
Het gaat alleen nog maar over individuen, over mensen die het goede willen en een innerlijke impuls hebben dat ze, ieder op hun “eigenwijze” manier, iets willen bijdragen om de wereld mooier te maken. En die mensen vind je overal, het maakt niet uit of ze man zijn of vrouw, en ontmoetingen met hun zijn altijd inspirerend.

Blanke vogels.....
En zo, na tweeëneenhalf jaar feestelijke ontmoetingen met Malinese mannen en vrouwen, kom ik nu dus een rij van blankhuidigen tegen die op de een of andere manier ook in deze contreien zijn terechtgekomen. Die op hun manier een bijdrage leveren en ergens onopvallend en bescheiden, zonder expat allures met nieuwe 4wheeldrives met airco, chauffeur en allerlei privileges, tussen de Malinesen leven.
Een Franse psychologe die hier in haar eentje een kippenfarm is begonnen midden op het platteland; een Franse architect die met grote liefde voor materiaal een onwaarschijnlijk mooi hotel heeft gebouwd; een Argentijnse piloot en regenmaker die wetenschappelijk onderzoek doet in Antarctica en een paar maanden per jaar met zijn vliegtuig hier de wolken induikt om wolkbreuken te provoceren voor regen; een Zweeds/Engelse die een hotel heeft en ijvert voor behoud van oude islamitische manuscripten .........om een paar voorbeelden te noemen.

Lieve hemel, hoe wonderlijk is de wereld en ......... hoe mooi!

bericht uit Mali

Sophie, een Engelse die in Djennee een hotel heeft schreef het volgende bericht in haar blog over de situatie vn het toerisme in Mali en ik mocht het van haar overnemen:

I am writing from a parched land.
We are in the rainy season, but the French have bled us dry. I am a toubab, I will survive, but others are not so lucky. The French, through a vicious and irresponsible foreign policy have decided to decimate one of the only viable industries here: the tourism industry. There can be no doubt of what I am claiming; it is common knowledge here now that the French Government are inventing threats by the Maghreb branch of Al Quaida in order to destroy the Malian tourist trade. They want the Malian President Amadou Toumani Toure to sign an agreement to repatriate all illegal Malians in France. ATT has refused and is refusing steadfastly. Some of the Malians concerned have lived in France for 20 years, and have contributed to French economic growth, often by doing jobs the French won’t do themselves.
Until ATT signs the agreement, the ‘Northern Areas’ of Mali will remain out of bounds, and tourists will be dissuaded from travel. Insurance policies won’t work.
And other Embassies will toe the line, following meekly in the wake of the former colonisers like lemmings. The line of danger is drawn just south of all the areas that matter in Malian tourism: Djenne and the Dogon country is included in the no-go area, although God knows that there has never ever been the smallest threat to anyone travelling in these areas!
The British Embassy here has referred me to the travel advice given by the British Foreign Office. This is based entirely on the French version. Let us examine what the alleged threats are by examining the text: In order to be able to put Mali on red alert, is has been necessary to talk about the Sahel region as a whole. The incidents in Mali are too few and too old as well as too irrelevant to the tourist trade to cut any mustard on their own. If mixed in with the rest of the Sahel, unthinking people might be swayed. It is very regrettable that the British Foreign Office should be counted amongst the unthinking ones. Here is their MALI advice:

'Safety and Security - Terrorism
There is a high threat from terrorism. Terrorists have been involved in kidnaps in the region and we believe that further kidnap attacks are likely. Al Qaeda in the Islamic Maghreb (AQ-M) operates directly or through criminal gangs who carry out kidnappings on their behalf or pass on their kidnap victims for monetary gain and attacks have occurred across a wide area of the Sahel:
On 19 April the Embassy of France in Bamako (Mali) alerted its nationals of a “very high risk” of being kidnapped in Mali and Niger particularly between the city of Mopti and the border with Burkina Faso.
THIS IS NOT AN INCIDENT, THIS IS A FRENCH EMBASSY PRONOUNCEMENT. PLEASE NOTE THAT THERE NEVER WAS ANY INCIDENT IN THIS AREA
On 4 February 2011 an Italian national was kidnapped in south-eastern Algeria near the city of Djanet, for which AQ-M have claimed responsibility. THIS IS IN SOUTHERN ALGERIA On 8 January 2011, French authorities confirmed that two French nationals kidnapped from Niamey, in Niger, had been killed near the border with Mali. THIS IS IN THE NIGER
On 5 January 2011 the French Embassy in Bamako was attacked by an individual using explosives and a handgun. THIS ATTACK WAS BY A LUNATIC WHO CLAIMED AL QUAIDA (AQ-M) STATUS. THIS WAS DENIED BY AQ-M WHO SAID THEY HAD NOTHING TO DO WITH IT. On 16 September 2010, five French nationals were kidnapped in the town of Arlit in Niger. THIS IS IN THE NIGER
On 26 July 2010 the French government confirmed that French national Michel Germaneau, who was kidnapped on 22 April near Arlit in north-western Niger, had been murdered. THIS IS IN THE NIGER
On 28 December 2009, a group of Saudi Arabian nationals were attacked near the village of Djambala in Niger, close to the Mali border. Four of the group died in this attack. THIS IS IN THE NIGER
On 18 December 2009 an Italian couple were kidnapped by an armed group in south eastern Mauritania 18 km east of Kobonni on the road to Mali. THIS IS IN MAURITANIA
On 29 November 2009 three Spanish nationals were kidnapped whilst travelling in a convoy on the road from Nouakchott, the capital of Mauritania, to the northern city of Nouadhibou. THIS IS IN MAURITANIA
On 25 November 2009 a French national was kidnapped near the city of Gao in Eastern Mali. THIS IS THE ONLY ONE SO FAR IN MALI- NOT IN A TOURIST AREA!THE INCIDENT IS TWO YEARS OLD.
On November 14, 2009, there was an attempted kidnap in Tahoua, Niger, by heavily armed individuals against employees of the American Embassy. THIS IS IN THE NIGER
A group of European tourists were kidnapped in the area of the Mali-Niger border on 22 January 2009. A British national who was part of this group was later murdered. THIS WAS POSSIBLY IN THE NIGER, IN ANY CASE HUNDREDS OF MILES FROM ANY MALIAN TOURIST DESTINATIONS. THE INCIDENT IS TWO AND A HALF YEARS OLD.
On 14 December 2008 two Canadian diplomats were kidnapped 25 miles outside of Niamey and held in Mali. THE INCIDENT HAPPENED IN THE NIGER AND IS NEARLY 3 YEARS OLD. IT ALSO HAS NOTHING TO DO WITH TOURISTS OR MALI TOURIST AREAS!
Therefore, it remains a fact that no tourist has ever come to any harm, been attacked, been kidnapped in any of the normal tourist areas of Mali! That makes no difference.
17 people were blown up in Marrakesh in April in the main tourist area. This is a fact. The French does not advice against travel in Morocco. Neither does the Brits.
What is going on??? Make your own mind up.

Sophie Sarin, a Swedish designer who lives in Mali and runs a hotel: www.hoteldjennedjenno.com

Je suis rentrée dans les imprévus ......

Nederland
Zeven weken Nederland. In Nederland werk je met een agenda dus heb ik een speciaal exemplaar voor de periodes dat ik er ben. De maagdelijk witte bladzijden vullen zich snel vanaf mijn aankomst. Ik voeg me na een korte periode van acclimatisatie in het ritme van het westerse leven. De afspraken rijgen zich aaneen verdeeld over het hele land. Intensieve en dierbare ontmoetingen met gesprekken die mijn geest scherpen en zorgen dat ik steeds beter de essentie van ons werk in Mali onder woorden kan brengen. Jaarverslag, folder, financiën, plannen, belasting, alles komt aan de orde. Elke ontmoeting brengt nieuwe informatie en inspiratie die verwerkt moet worden. Daarnaast het samenzijn met familie, ouders, kinderen, kleinkinderen. Sprankelende momenten vervuld van genegenheid.
Zeven volle weken waarin de klok de maat slaat en de structuur geeft waarbinnen mijn energie op peil blijft en er zoveel kan gebeuren. De laatste dag neem ik 'vrij' en geniet van het strand. Om 10 uur ’s avonds zwem ik heerlijk in een spiegelgladde Noordzee.
Nederland is bijkomen, inspiratie opdoen, verwend worden, contacten leggen, vertellen, ontmoeten, lekker eten en slapen onder een dekbed!

opa en oma met Mans en Toots

Mali
Op het vliegveld van Cassablanca, de tussenstop, biedt een vrolijke Malinese muzikant me meteen een borrel aan, gekocht in de taxfree shop. Met de kleurige jurken, de kinderen op de rug, de overvolle tassen met handbagage, de grappen en grollen wordt de wachttijd meteen een gemeenschappelijk feestje. Met mijn 95 kilo bagage arriveer ik ’s nachts in Auberge Djamilla in Bamako, mijn vaste stek.
Ik houd niet zo van Bamako maar het is een goede overstap naar het leven op Here Bugu. Achterop de brommer bij Musbaba scheur ik nog een dag door de krioelende verkeersknoop die Bamako is om wat mensen te zien en de laatste boodschappen te doen. Dan vertrek ik richting Mopti, 9 uur rijden in een 4wheel met chauffeur, georganiseerd door een vriendin uit Sevaré, vele malen beter dan met de bus. De regentijd is begonnen, onderweg overal mensen die met een hakbijltje de zware klei voorbereiden voor het zaaien. Veel restanten van ongelukken langs de kant van de weg, bussen, vrachtauto’s, personenauto’s. De weg is gevaarlijk in het regenseizoen door de vele gaten. Het wordt steeds heter en droger naarmate we Mopti naderen.

Here Bugu
De ontvangst is overweldigend, ze zijn zo blij dat ik er weer ben. Trots laten ze me alles zien wat er gebeurt is. Een nieuwe hangar voor de dieren, de ateliers bijna klaar, overal bloemen en nieuwe planten. Het terrein ziet er schoon uit en er is meer orde gekomen. De nieuwe schommel wordt uitgepakt en in een boom gehangen. ‘s Avonds in het schemerdonker zie ik Sali genieten terwijl ze heen en weer slingert tussen de bomen. De nieuwe vlieger wordt de volgende morgen uitgeprobeerd. Hij is voor de kinderen maar Sedou, de gardien, en zijn vrouw Sali rennen samen kibbelend en lachend over het land in een poging om hem in de lucht te krijgen met een lange sliert van kinderen achter zich aan.
Ondanks de vochtige hitte die me meteen overvalt, de vele insecten in alle maten en soorten die zich tussen mijn kleren friemelen, de gebroken nacht omdat ’s nachts het onweer losbreekt, zit ik de eerste 24 uur nog goed gestructureerd in mijn vel en ben klaar voor de besprekingen met Baba, mijn papieren geordend, mijn agenda geopend, de lijst met 'things to do' op tafel.
De generator die elektriciteit geeft stopt 5 minuten nadat hij is aangezet. Een krom boutje is de boosdoener en dankzij de hulp van Allah kan Sedou het zelf weer rechtslaan. De internetconnectie is nu echter verbroken en is drie dagen lang niet meer te herstellen. In dit geval helpt Allah niet. ’s Avonds komt er geen water meer uit de kraan want de nieuwe werkkracht heeft ’s middags de visvijver ververst en daarna was er geen zon om de zonnepanelen op te laden die de waterpomp in werking zetten. Geen douche voor mijn plakkende lichaam. De Kanarie heeft twee lekke banden, de accu van de Nissan is leeg, de waterpomp kapot en hij moet naar Mopti gesleept. De dierenarts moet met spoed komen want het paard heeft buikpijn. Door het water dat op het dak blijft staan komt de stuc van mijn plafond naar beneden, in het huis van Sedou regent het water rechtstreeks naar binnen. Baba komt niet opdagen voor onze 'vergadering' om 9 uur ’s morgens. Om drie uur ’s middags schuift hij opgewekt als altijd aan en deelt mee dat hij meteen weer weg moet. Over mijn stapel papieren, agenda en activiteitenlijst heen kijk ik hem zwijgend maar woedend aan. Felle woorden branden op mijn tong.
“Tu m’attaque“ (je valt me aan),...zegt hij.
“Ik val je helemaal niet aan, we hadden een afspraak en er zijn veel dingen die we moeten bespreken”, ...zeg ik.
Over de tafel neemt hij mijn hand tussen de zijne, kijkt me met vriendelijk lachende ogen aan en zegt:
“Yvonne, tu es rentrée dans les imprévues“
(je bent terug in de onvoorzienigheden)

Mali is ontwapenend, verschrikkelijk, uitdagend, hartverwarmend en vooral intens 'anders'!

gestrand, geen diesel, accu versleten, pomp onklaar

de nieuwe schommel, een paard, gesneden uit 1 autoband, hoop dat er binnenkort een heleboel hangen.

Over de zwarte cobra en een terroristische aanval.......

Ode aan een boom
Er stond een grote boom op Here Bugu. Hij gaf veel schaduw en het was er goed toeven. Hij had twee leuke, afgeknotte zijstammen aan de voet, net een tafeltje en een stoeltje. De plek waar de boom stond voelde goed en als je er zat leek het of je opgenomen werd in de boom, met een heerlijk uitzicht over de omgeving.



Tijdens de regenperiode van september vorig jaar, met de enorme stormen, werd hij geveld. In zijn val raakte hij één van de waterkranen die afgesloten moest worden. Met zijn grote, knoestige stam en zijn takken vol met stekels en bladeren lag hij daar, de reus,terwijl zijn ontblootte wortels een hulpeloos gebaar hemelopwaarts maakten, zo kwetsbaar en aandoenlijk. De boom nam veel plaats in beslag maar we lieten hem liggen en de takken gingen voorzichtig door met leven.
Toen ontdekten we dat zich onder de warrige massa een slangenfamilie had gevestigd. Geen gewone slangen zoals we hier veel zien, maar de zwarte cobra, één van de gevaarlijksten. Ze vallen aan en spugen in de ogen van hun tegenstander. Hun beet is dodelijk.



Sedou haalde er een marabout uit de Dogon bij, een fetisjeur. Die brouwde van droge slangenhuiden en andere ( geheime) zaken een “medicijn” dat uitgestrooid werd en hij verzekerde ons dat de slangen zouden vertrekken, om niet meer terug te keren.
Inmiddels is de boom aan stukken gezaagd door mannen met een enorme motorzaag. De mooie plakken worden gebruikt om de toekomstige kinderspeelplaats te omcirkelen. We hebben nog één keer een hele grote cobra gevonden. Hij lag opgerold en dood op de plek waar de boom eens stond.

Ze horen er allemaal bij......
’s Morgens sta ik voor zessen op want van 6 tot uiterlijk 10 uur zijn de temperaturen prettig, hoewel deze periode steeds korter wordt. Boven de 40 a 45 graden zoals het de rest van de dag is, raken de hersens beneveld en wordt het moeilijker om echt actief te zijn, hoewel we de afgelopen maand desondanks heel veel werk verzet hebben.
Ik wilde graag een deel van het huis, dat nog steeds grijs cement was, een vrolijk kleurtje geven. Verf gekocht, ladder geleend en aan de slag. Zeer ongebruikelijk dat een vrouw, en dan nog wel de patron, in oude kleren de kwast hanteert en op een ladder staat.



Al gauw was er veel belangstelling en ik moest elke ochtend hard doorwerken voordat de zon te heet werd. Het duurde niet lang of iedereen kreeg de smaak te pakken. Sali klom met kwast en kind op de rug op de ladder, Sedou mengde kleurtjes en begon leuke randjes te schilderen, de kinderen kregen ook een hoekje en Idrissa die alles zwijgend gadesloeg smeerde om ons te verrassen op een onbewaakt ogenblik het ijzeren hek in met een pot witte latexverf. Eenmaal goed op gang voorzag Sedou de cementen trap naar het dak van een witte laag en nam alles wat hij onderweg tegenkwam op de trap, plantenpotten, kandelaars, asbak en bezem, ook mee in zijn ijver, hetgeen een bizar effect gaf. Vol trots liet hij me het resultaat zien. “Het wordt het huis van een koningin” zei hij stralend Een week lang waren we elke ochtend vanaf zes uur in de weer terwijl de werklui bezig waren met het bewateren van het land, een dagvullende taak in deze tijd van het jaar.
De mooie, smetteloze muren en de vrolijk randjes nodigden me uit tot verdere actie en ik besloot alle namen van vrienden donateurs, stichtingen en fondsen die financieel helpen, op de muur te schilderen. Velen kwamen kijken om mijn werk gade te slaan. “Dit zijn de mensen die het mogelijk maken dat we hier ons werk kunnen doen” vertelde ik, “allemaal geven ze iets van hun geld dat ze verdient hebben aan ons”.







Moeizaam lezend werden de namen door hun gespeld en uitgesproken.Steeds kwamen ze terug met weer andere vrienden om het te tonen en er met elkaar over te praten. Het ontroerd me om te zien hoe trots ze allemaal op Here Bugu zijn en dat de “namenactie” door hun heel serieus genomen wordt. Sedou zei: ” nu wonen al die mensen ook een beetje op Here Bugu”.



Donnez moi un fusil
De Fransen zijn lekker bezig in West Afrika, in hun voormalige koloniën. Voor Mali resulteert dat in een dramatische daling van het toerisme, door het negatief reisadvies dat ook door de andere ambassades wordt overgenomen. Maandenlang worden er waarschuwingen afgegeven maar afgelopen maand was wel de limit. Er zijn bijna geen Fransen meer te bekennen in Mali. In Mopti zijn er nog 7 waaronder een franse vriendin van mij met een hotel. Bovendien zijn er zwaar bewapende Franse militairen in het militaire kamp van Mopti. Nadat twee weken geleden de Fransen, waarschijnlijk zelf, een geënsceneerde en onschuldige actie uitvoerden in de richting van een franse hoteleigenaar in Mopti, sloegen ze daarna groot alarm. "Mopti was levensgevaarlijk, de terroristen bereidden zogenaamd nog in april een kidnapping voor van 4 blanken." Aanwezige Fransen werden persoonlijk opgebeld. Ook mijn vriendin, die al 20 jaar in Mali woont, raakte even in paniek.
Het opzettelijk verspreiden van boodschappen die mensen bang maken is een prachtige manier om mensen te manipuleren, een land te ontwrichten en te zorgen dat de boel hier in 2012, als er verkiezingen zijn, op zijn kop staat zodat er een legitieme reden is om te interveniëren en de boel weer onder Europese controle te krijgen.
Ik sprak er natuurlijk ook met Sedou, de gardien, over omdat er op de televisie over gesproken wordt en niemand snapt waarom dit Mali aangedaan wordt.
De volgende dag kwam hij enigszins geëmotioneerd naar me toe en zei: “ Yvonne, je moet een geweer voor me kopen. Alle gardiens hebben een geweer, en ik ben de enige gardien zonder geweer, niemand neemt me serieus”. Na een lang gesprek zijn we tot de conclusie gekomen dat een geweer niet past op Here Bugu en ook niet opgewassen is tegen een terrorist met een kalaschnikof. Maar in het geval er zo’n terrorist hier verschijnt hij meer kans maakt met zijn katapult. Als hij een klein vinkje uit de boom kan schieten met een steentje uit zijn katapult dan kan hij een terrorist uitschakelen door in zijn oog, en daarna in zijn kruis te schieten. Onderwerp gesloten, ...... dacht ik.

Een televisie van een terrorist
We zien allemaal op tegen mijn vertrek naar Nederland. Komende maanden is het zogenaamde “ dode seizoen”, te heet, te droog om veel te doen. De openlucht bioscoop op zaterdagavond zal niet plaatsvinden om afleiding te geven, Here Bugu slaapt in afwachting van de verlossende regen in juli. ’s Avonds als de generator aan gaat kijkt de familie met de omringende Peulen naar een kleine zwart/wit televisie die Sedou lang geleden gekocht heeft. Het beeld geeft geen contouren meer en sneeuwt voornamelijk, het geluid is snerpend. Hoewel ik zeer voorzichtig ben met het geven van cadeaus (donnez moi un cadeau) besloot ik voor mijn vertrek een nieuwe Here Bugu tv aan te schaffen en gelukkig was windmolen Piet, die hier een cursus geeft, bereid voor de helft aan de kosten mee te doen. Baba kocht de tv, een echte Samsung, en ik organiseerde in het geheim een speurtocht met briefjes over het hele terrein voor iedereen. Gister was het zover. Het liep echter, zoals alles hier, anders dan ik had verwacht.
Sedou werd opgebeld door de chef van het busstation van Mopti dat er een belangrijke brief voor hem was aangekomen (die ik daar met instructies had achter gelaten). In de grote enveloppe zat een officieel uitziende brief aan hem gericht van de Vereniging voor samenwerking tussen Toebabs (blanken) en Farafines ( zwarten). Hij vertok op de brommer en bleef heel lang weg. Toen hij terugkwam zag ik geen envelop maar hij werd vergezeld door zijn vriend uit het leger met een tijdschrift onder zijn arm waar, naar later bleek, de brief inzat. Toen namelijk op het busstation de brief aan Sedou werd overhandigd was hij in paniek geraakt. Nog nooit had hij een brief ontvangen, laat staan in zo’n grote envelop en dan ook nog zonder afzender. Dit zou wel eens van een terrorist kunnen zijn, dacht hij naar aanleiding van alle berichten. Hij weigerde de envelop maar de man van de bus wist hem te overreden. "Het was toch zijn naam die erop stond en hij was toch de gardien van Here Bugu, het stond allemaal op de envelop". Sedou belde ten einde raad zijn vriend in het leger die spoorslags op zijn brommer kwam aangereden en ze besloten de brief te verstoppen in een tijdschrift en zo mee te nemen naar Here Bugu. Samen kwamen ze aan en gingen onder een boom stilletjes zitten overleggen. Ze besloten dat de brief niet opengemaakt zou worden. Sedou zou eerst al zijn vrienden en familie bellen om te vragen of ze iets gestuurd hadden en morgen zou hij de brief aan Baba overhandigen. Ik moest er buiten blijven voor de veiligheid. Omdat het over een uur donker werd besloot ik in te grijpen en vroeg waarom hij naar Mopti moest. Aarzelend werd de brief uit het tijdschrift gehaald en voorzichtig om en om gedraaid. “Open maken” zei ik, we moeten weten wat er in zit. Sedou dronk de ene liter water na de andere om zijn zenuwen te bedaren en de militair opende omslachtig de envelop en vond de brief plus een sleutel. Woord voor woord werd de inhoud gespeld, waarin stond dat hij met alle bewoners van Here Bugu de deur moest vinden waar de sleutel op paste en de rest zou vanzelf volgen. Het kostte me veel overredingskracht om de boel in beweging te krijgen en Sedou, op van de zenuwen, kondigde aan dat hij met Tjakko ging wandelen. " Je moet hier blijven" zei ik streng onwetend over de angsten die hij uitstond. De kinderen begonnen het wel leuk te vinden en renden voorop. Sedou probeerde nog de groep verspreid te houden in verband met een mogelijke terrorischtische aanval maar volgde toch schoorvoetend met zijn vriend. En zo liepen we over Here Bugu en overal vonden ze brieven. In het magazijn, in een papajaboom, aan de staart van het paard, in een zeepdoos en tenslotte werd de logeerkamer geopend waar de televisie stond. Het duurde even maar toen ontlaadde de spanning zich in een uitzinnig gejoel en gedans van de hele familie. Sedou stond te trillen op zijn benen en vertelde me het hele verhaal. De verantwoording voor
" zijn patron" was hem bijna teveel geworden. De televisie staat nu op een tafeltje voor het huis op volle geluidsterkte tot de generator uitgaat en de sterren aan de hemel het beeld weer overnemen.

met de nieuwe supersonische heggenschaar die Piet heeft meegebracht wordt de heg geschoren


bij de tweede put zijn ze de 10 meter genaderd, met de hand en een pikhouweel en een schep


tijdens de drukke periodes, kookcursussen voor 25 vrouwen van dialangou, windmolengroep van 10 personen met piet en zijn vriendin Isabel en de 3 puttengravers, wordt de keuken bemand door een kookploeg


Tjakka gaat vele malen per dag afkoelen in de visvijver


Moussa bezig met het maken van de tassen


de tas


het broertje van de Kanari. gekregen van Stichting Katalysator, gevuld met de oude wijze Bella uit Dialangou


de vaste arbeiders Idrissa en Oumar tussen de uien


Laja, de jongen van de buren die nu bij ons werkt, speelt


de rondom Baba's


Piet nam een vlieger mee


de windmolencursus


de oefeningen voordat het werk begint