Waspitten en koffiepiksters

Monsieur le gouverneur proeft een kroket

“Monsieur le Gouverneur” is een vaste bezoeker van Here Bugu. Wij hebben hem die bijnaam gegeven omdat hij met zijn gezin woont op een ongebruikte hectare van de echte gouverneur. Een regeling die Baba voor elkaar kreeg. Volgens mij is Monsieur le Gouverneur stokoud. Zelf heeft hij geen idee hoe oud hij is. Hij mist zijn rechteroog en het andere doet het ook niet meer zo goed. Hij is meer dan broodmager maar loopt kaarsrecht en is altijd opgewekt. Vroeger was hij een rondtrekkend artiest die het volk vermaakte met zang en dans. Nu heeft hij zich echter gesetteld met een mooie jonge vrouw in een hutje zonder elektriciteit met een put op loopafstand. Ze wonen daar net zo lang als Here Bugu bestaat, zo’n negen jaar. Ze hebben inmiddels ook net zoveel kinderen als de jaren dat ze er wonen, negen in totaal. Mevrouw de Gouverneur heeft inmiddels geen tanden meer in haar mond. Ze klagen niet, ze bedelen niet maar ze trekken zich met hun kroost terug in hun hut als ze niet voldoende eten meer bij elkaar hebben kunnen scharrelen. En natuurlijk springen wij dan bij met rijst en gierst of medicijnen en Baba verzint een klusje voor hem op Here Bugu.

Regelmatig heb ik hem er op aangesproken dat hij moet stoppen met kinderen maken en oplossingen voorgesteld. Vorig jaar bleek ze toch weer zwanger en kwam ze trots langs met haar dikke buik. Ik liet merken dat ik het niet leuk vond. Toen zei ze, terwijl ze haar hand voor haar tandeloze mond hield, dat het mijn schuld was.

Bij mijn vorige aankomst uit Nederland, die in het koelere seizoen viel, had ik voor een aantal gezinnen een deken meegebracht. Giechelend zei ze: “We hadden nog nooit onder een deken geslapen” en “het was erg gezellig!”.

De dochter van de gouverneur met haar zusjes

Ik ken in de directe omgeving van Here Bugu nog twee vergelijkbare gezinnen.
Onze oude buurman die al een hele stoot kinderen heeft, heeft nu een derde vrouw erbij genomen, een jong meisje. Hij vertelde verlegen dat hij er niets aan kon doen, het meisje was gewoon bij hem op zijn matje komen liggen. Gestuurd door haar ouders die vonden dat het tijd was voor haar om kinderen te krijgen. En dat vond ze zelf ook want als vrouw zonder kinderen door het leven gaan is in deze cultuur geen pretje.
De derde man is onze plantenleverancier. Dat hij, zijn vrouwen en kinderen nog leven begrijpen we niet. De omstandigheden waarin ze leven zijn verschrikkelijk. Met zijn toestemming hebben we zijn vrouwen naar het spreekuur van een NGO gestuurd die zorgt voor gezinsplanning. Op woensdag zetten ze gratis anticonceptie implantaten voor de allerarmsten die zorgen voor vijf jaar bescherming. De vrouwen zijn er geweest maar na later bleek waren ze niet geholpen omdat de implantaten “op” waren terwijl zij zelf dachten dat het bezoek op zich al voldoende was. Al gauw bleek dus van niet.

Bij alle drie de gezinnen is kinderarbeid heel normaal en broodnodig en de hoeveelheid kinderen is een garantie voor de oude dag.

Een journalist vroeg onlangs aan de nieuwe Franse president Macron of hij iets voelde voor een “Marshall Plan voor Afrika” (materieel hulpplan). Zijn antwoord was dat ‘Afrika vooral een beschavingsprobleem’ heeft. “Zolang vrouwen in Afrika nog zeven tot acht kinderen krijgen, is met geld smijten nutteloos.”

Vorige week was ik in het Haagse Gemeentemuseum naar de prachtige tentoonstelling “Rumoer in de stad; de schilders van tachtig”.
De schilders van tachtig verbeeldden vaak de lelijkheid en de beestachtigheid van het bestaan van de arbeidersklasse. Een heel zwaar leven was het en ook toen waren de gezinnen groot en kinderarbeid normaal.
Een aantal schilderijen gaan over de “waspitten en koffiepiksters”.
In 1887 vind een onderzoek plaats naar de arbeidsomstandigheden:

Wij zijn nu 130 jaar verder. Of beter, we hebben er 130 jaar over gedaan om van toen naar nu te komen.
Elke keer als ik naar het platteland van Mali ga heb ik het gevoel dat ik in een tijdmachine stap met een tussenstop in Bamako. Aangekomen op Here Bugu roep ik soms vertwijfeld tegen Baba: “ze kunnen toch nadenken, ze snappen toch ook wel dat het niet helpt om maar door te gaan met kinderen maken, kan de Imam er dan niet eens wat van zeggen!” Die laatste toevoeging had ik natuurlijk achterwege moeten laten. Anno 2017 zegt Paus Franciscus hier het volgende over:

“Anticonceptie blijft voor katholieken verboden, er zijn ook natuurlijke manieren om zwangerschap te voorkomen”, 

maar, voegt hij eraan toe:

“Katholieken moeten zich niet verplicht voelen om zich voort te planten als konijnen” .

Baba heeft jarenlang seksuele voorlichting gegeven op het platteland. Met een tas gevuld met condooms en een houten model van een piemel trok hij van dorp naar dorp. Ook op Here Bugu deed en doet hij dit voor de jeugd. Mijn uitbarsting à la Macron laat hij gelaten over zich heen komen.
Dat werkt het beste en dan kom ik altijd weer terug bij die ene zin van Yunus die op de eerste bladzijde van onze website staat:

           Het is de moeite waard om erover na te denken hoe je zelf behandelt zou willen worden.

foto's van Here Bugu

de meest recente google earth foto. rechts de 2e hectare met de moringa. nog niet te zien alle papajabomen die daar nu staan

Maquettevan Here Bugu gemaakt dor mijn kleinzoon

Verbroedering
In de afgelopen maanden waren er oplaaiende conflicten tussen Dogon en Peul, tussen landbouwers en veehoeders. Dit jaar waren ze extra hevig omdat extremistische elementen zich ermee verbinden en de boel opstoken. Er vielen veel doden. Ook de Peul en Dogon om Here Bugu heen begonnen zich te bewapenen met stokken en machetes. Sedou is een Dogon en kon niet anders dan zijn familie-eer redden. Hij smeekte om een wapen.
We gaven hem een ander wapen dan hij verwachtte. Bij de rijst-actie rondom de jaarwisseling kwam meer geld binnen dan begroot voor de twee ton graan. We kochten er twee jonge stieren van die de afgelopen zes maanden werden opgefokt. Een werd verkocht en van de opbrengst werd een nieuwe jonge stier gekocht, voer en een ram voor het tabakskifeest eind augustus. De andere stier werd geslacht voor het suikerfeest, het einde van de ramadan afgelopen juni. Hij werd geslacht op Here Bugu en leverde 400 kilo vlees op. Dat werd verdeeld in 140 grotere en kleinere porties. Op het feest werd de hele buurt van alle gezindten uitgenodigd en deelde Sedou de paketten uit plus nog wat rijst en gierst voor de feestdagen. Het was een verbroederingsfeest!

De namen van de mensen worden voorgelezen en de zakken uitgedeeld

Sedou met zijn vrouw Sali en twee dochters op zijn (paas) best

de grote visvijver krijgt een opknapbeurt, de eenden wachten gelaten in hun hok op water.

De moringaproductie gaat gestaag door.

Here Bugu produits
Om de verkoop van de moringa, armbanden, tassen en later nog andere producten te legaliseren hebben we een onderneming opgezet: Here Bugu produits. In een land als Mali is dat niet makkelijk. Tussen de stakingen van de rechtbank en de griffie door kon Baba bij het hof deze onderneming legaliseren. Later bleek dat weer ongeldig omdat de ambtenaar die het papier gemaakt had er niet meer werkte en moest het overnieuw. Daar zijn natuurlijk kosten aan verbonden want iedereen pikt zijn graantje mee.
Vervolgens moet er een nummer van de Kamer van Koophandel komen wat ook moeilijk was omdat de Kamer van Koophandel van Mopti geen directeur meer had. En tenslotte een nummer van de belasting. Vooral dit laatste blijkt lastig zonder een behoorlijke som geld op tafel te leggen als smeergeld. Baba is er nu bijna een jaar mee bezig. tot nu toe weigert hij smeergeld te betalen en probeert via zijn netwerk het voor elkaar te krijgen. Volgende week zitten we in Bamako en zal blijken of er schot in de zaak zit.

De muren worden gerepareerd

Drie jaar geleden begonnen we met het maken van armbanden. We leveren aan "De Monchy Beads" van Laura de Monchy, grote vriendin van stichting Rondom Baba. Zij maakt de ontwerpen en verkoopt via haar website en ook verkoopt ze aan winkels..
De eerste jaren waren vooral een zoektocht naar kwaliteit en de goede vrouwen. De eerste die we opgeleid hadden, Beity, ging trouwen en mocht niet meer werken.
Maar nu hebben we een flinke groep vrouwen uit Djenné waar ik vertrouwen in heb. En we hebben een opdracht van Return to Sender om speciaal voor hen een serie van acht banden te maken. In september zal de coming out daarvan zijn.

Nana wast het palmblad dat in de binnenkant van de armbanden zit

Koeti voor de graanvoorraad

De armbanden voor Return to Sender

Anya, 51 jaar en de chef van de vrouwen

Nana

De oude trouwe Kanari heeft een opknapbeurt nodig. Motorisch is hij onverslijtbaar maar de bodem was er uitgerot door de jaarlijkse regenperiode waarin de dikke modder alles kapotschuurt en wegvreet.
Ze hebben de onderkant gesloopt van een andere landcruiser en die in de Kanarie gelegd en als een soort origami om de buitenkant gevouwen. Binnenkort is hij weer rijklaar.

Tot slot een triest bericht: Diarra, het hoofd van de school en leraar alfabetisering is plotseling overleden. Waarschijnlijk aan een hersenbloeding. Dat hij rust in vrede.