Waspitten en koffiepiksters

Monsieur le gouverneur proeft een kroket

“Monsieur le Gouverneur” is een vaste bezoeker van Here Bugu. Wij hebben hem die bijnaam gegeven omdat hij met zijn gezin woont op een ongebruikte hectare van de echte gouverneur. Een regeling die Baba voor elkaar kreeg. Volgens mij is Monsieur le Gouverneur stokoud. Zelf heeft hij geen idee hoe oud hij is. Hij mist zijn rechteroog en het andere doet het ook niet meer zo goed. Hij is meer dan broodmager maar loopt kaarsrecht en is altijd opgewekt. Vroeger was hij een rondtrekkend artiest die het volk vermaakte met zang en dans. Nu heeft hij zich echter gesetteld met een mooie jonge vrouw in een hutje zonder elektriciteit met een put op loopafstand. Ze wonen daar net zo lang als Here Bugu bestaat, zo’n negen jaar. Ze hebben inmiddels ook net zoveel kinderen als de jaren dat ze er wonen, negen in totaal. Mevrouw de Gouverneur heeft inmiddels geen tanden meer in haar mond. Ze klagen niet, ze bedelen niet maar ze trekken zich met hun kroost terug in hun hut als ze niet voldoende eten meer bij elkaar hebben kunnen scharrelen. En natuurlijk springen wij dan bij met rijst en gierst of medicijnen en Baba verzint een klusje voor hem op Here Bugu.

Regelmatig heb ik hem er op aangesproken dat hij moet stoppen met kinderen maken en oplossingen voorgesteld. Vorig jaar bleek ze toch weer zwanger en kwam ze trots langs met haar dikke buik. Ik liet merken dat ik het niet leuk vond. Toen zei ze, terwijl ze haar hand voor haar tandeloze mond hield, dat het mijn schuld was.

Bij mijn vorige aankomst uit Nederland, die in het koelere seizoen viel, had ik voor een aantal gezinnen een deken meegebracht. Giechelend zei ze: “We hadden nog nooit onder een deken geslapen” en “het was erg gezellig!”.

De dochter van de gouverneur met haar zusjes

Ik ken in de directe omgeving van Here Bugu nog twee vergelijkbare gezinnen.
Onze oude buurman die al een hele stoot kinderen heeft, heeft nu een derde vrouw erbij genomen, een jong meisje. Hij vertelde verlegen dat hij er niets aan kon doen, het meisje was gewoon bij hem op zijn matje komen liggen. Gestuurd door haar ouders die vonden dat het tijd was voor haar om kinderen te krijgen. En dat vond ze zelf ook want als vrouw zonder kinderen door het leven gaan is in deze cultuur geen pretje.
De derde man is onze plantenleverancier. Dat hij, zijn vrouwen en kinderen nog leven begrijpen we niet. De omstandigheden waarin ze leven zijn verschrikkelijk. Met zijn toestemming hebben we zijn vrouwen naar het spreekuur van een NGO gestuurd die zorgt voor gezinsplanning. Op woensdag zetten ze gratis anticonceptie implantaten voor de allerarmsten die zorgen voor vijf jaar bescherming. De vrouwen zijn er geweest maar na later bleek waren ze niet geholpen omdat de implantaten “op” waren terwijl zij zelf dachten dat het bezoek op zich al voldoende was. Al gauw bleek dus van niet.

Bij alle drie de gezinnen is kinderarbeid heel normaal en broodnodig en de hoeveelheid kinderen is een garantie voor de oude dag.

Een journalist vroeg onlangs aan de nieuwe Franse president Macron of hij iets voelde voor een “Marshall Plan voor Afrika” (materieel hulpplan). Zijn antwoord was dat ‘Afrika vooral een beschavingsprobleem’ heeft. “Zolang vrouwen in Afrika nog zeven tot acht kinderen krijgen, is met geld smijten nutteloos.”

Vorige week was ik in het Haagse Gemeentemuseum naar de prachtige tentoonstelling “Rumoer in de stad; de schilders van tachtig”.
De schilders van tachtig verbeeldden vaak de lelijkheid en de beestachtigheid van het bestaan van de arbeidersklasse. Een heel zwaar leven was het en ook toen waren de gezinnen groot en kinderarbeid normaal.
Een aantal schilderijen gaan over de “waspitten en koffiepiksters”.
In 1887 vind een onderzoek plaats naar de arbeidsomstandigheden:

Wij zijn nu 130 jaar verder. Of beter, we hebben er 130 jaar over gedaan om van toen naar nu te komen.
Elke keer als ik naar het platteland van Mali ga heb ik het gevoel dat ik in een tijdmachine stap met een tussenstop in Bamako. Aangekomen op Here Bugu roep ik soms vertwijfeld tegen Baba: “ze kunnen toch nadenken, ze snappen toch ook wel dat het niet helpt om maar door te gaan met kinderen maken, kan de Imam er dan niet eens wat van zeggen!” Die laatste toevoeging had ik natuurlijk achterwege moeten laten. Anno 2017 zegt Paus Franciscus hier het volgende over:

“Anticonceptie blijft voor katholieken verboden, er zijn ook natuurlijke manieren om zwangerschap te voorkomen”, 

maar, voegt hij eraan toe:

“Katholieken moeten zich niet verplicht voelen om zich voort te planten als konijnen” .

Baba heeft jarenlang seksuele voorlichting gegeven op het platteland. Met een tas gevuld met condooms en een houten model van een piemel trok hij van dorp naar dorp. Ook op Here Bugu deed en doet hij dit voor de jeugd. Mijn uitbarsting à la Macron laat hij gelaten over zich heen komen.
Dat werkt het beste en dan kom ik altijd weer terug bij die ene zin van Yunus die op de eerste bladzijde van onze website staat:

           Het is de moeite waard om erover na te denken hoe je zelf behandelt zou willen worden.