'OPVANG IN DE REGIO"

Wanderjahre
Er bestaat geen vertaling voor het Duitse woord "Wanderjahre". Het is een woord dat uit de middeleeuwen komt en gaat over een vooral oud Duits fenomeen waarbij jongeren een bepaalde tijd op stap werden gestuurd om de wereld en zichzelf te leren kennen en om in hun vakgebied van leerling tot meester (gildes) te worden door stages bij vaklui. Daarna keerden ze terug naar huis. In het gunstigste geval verdienden ze onderweg ook wat en stuurden dat per omgaande naar huis. In de literatuur kom je dit fenomeen tegen o.a in de sprookjes van Grimm; bij Goethe-Wilhelm Meister s Wanderjahre; en in het prachtige boek " De alchemist" van Paulo Coelho. Het is de fase tussen de adolescentie en jonge volwassenheid. Tegenwoordig vind je het terug in de vorm van een jaar vrij reizen na de middelbare school, au-pair gaan maar ook sommige universiteiten bieden een zogenaamd 'vrij jaar' aan waar jongeren zich kunnen oriënteren.
Situatie op het platteland van Mali
Hier op het platteland van Mali komt dit gebruik nog veel voor. Jongeren uit arme families worden in groepjes op pad gestuurd, zonder geld, met wat schamele kleding en de opdracht om volwassen terug te keren. (overigens niet te verwarren met een ander (vreselijk) gebruik waarbij jonge kinderen overgedragen worden aan een geestelijke en een tijdlang in erbarmelijke omstandigheden als bedelkinderen moeten leven zogenaamd voor de vorming van hun karakter, Talibee genoemd).

De bedoelde jongeren zijn afhankelijk van mensen die ze onderdak en te eten geven. Vroeger verspreidden zij ook het nieuws over de dorpen en vonden ze onderweg altijd wel ergens een familielid dat ze verder kon helpen. Veel dorpen waaruit deze jongens nu komen leven nog geïsoleerd van de wereld, zonder elektriciteit, dus ook geen tv De ouders hebben geen idee wat er zich in de wereld afspeelt. Direct na de oogsttijd worden ze op pad gestuurd met de hoop dat ze onderweg wat geld verdienen en opsturen en dat ze bij de oogsttijd van het jaar daarop weer terug zijn om te helpen, te trouwen en kinderen te maken.

Risico
Maar Mali is sterk verandert. Reizen is niet meer veilig. De jongens worden vaak geronseld door mensensmokkelaars met lokkende verhalen over 'Europa' of door terroristische bewegingen met gepassioneerde verhalen over de gewapende strijd tegen de decadentie van het Westen en de corrupte regering. Ze worden gelokt met beelden over rijkdom en geluk in het Westen aan de ene kant (nog nooit hier op tv films gezien over de ellende die hen te wachten staat) en van martelaarschap, eer en overwinning aan de andere kant. En de jongens die jaren later teleurgesteld en met hangende pootjes vrijwillig of gedwongen terugkeren worden niet meer geaccepteerd in hun dorpen, diepe schaamte voelen ze, het zijn 'losers'.

Here Bugu
Al zolang Here Bugu bestaat hebben we elk jaar een groep rond de zes tot acht van deze jongeren intern. Ze vinden ons vanzelf. Dit jaar hebben we een groep die hier gezamenlijk arriveerde uit hetzelfde dorp in het zuiden van de Dogon. Jaren geleden was ik daar een keer op bezoek bij familie van onze gardien Seydou. Toevalligerwijs kwamen zij en ik hier drie maanden geleden ongeveer gelijktijdig aan.
Ruwe bolsters, meestal met een blanke pit, zijn het en je weet direct: met deze jongens kan het elke kant opgaan.

Een kluwen ongeregeld
Ze zijn opgegroeid op het platteland van Mali in omstandigheden die wij ons nauwelijks kunnen voorstellen. Het zijn 'overlevers'. Zodra ze van de moederborst af zijn omdat het volgende kind zich aandient doen ze mee aan het werk. Sommigen van hen leven van jongs af aan enkel tussen de koeien, kamelen of schapen met één kom gierst per dag. Voor wat extra's jagen ze op ratten en katten maar ze kennen ook alle eetbare natuurproducten als honing van wilde bijen, wurmen, sprinkhanen e.d.
Ze communiceren nauwelijks verbaal maar wel door fysiek geweld. De 'lutte' of de 'strijd', een vorm van worstelen met strenge regels is gebruikelijk binnen hun milieu. Een douche of toilet kennen ze niet. Omgang met meisjes of vrouwen is agressief, (alleen voor hun moeder hebben ze respect), de mannen en de vrouwen leven bij hun in gescheiden werelden. Het platteland van Mali bestaat uit dit soort jongeren. Een normale kans hebben ze niet in het leven, als ze niet de ene of de andere kant uit vluchten keren ze terug naar hun dorpen en gaan door met 'overleven'.

en dit zijn ze deze keer: van boven naar beneden van links naar rechts:

Dramane, Illias, Sita, Salam, Souley, Hamma

In een beleidsnota van Sigrid Kaag las ik het volgende:

"Focus op instabiele regio’s
Het nieuwe beleid richt zich primair op het voorkomen van conflict en verminderen van armoede; bevorderen van duurzame inclusieve groei en klimaatactie; en het versterken van het internationaal verdienvermogen van Nederland. Één van de belangrijkste wijzigingen betreft een verschuiving in de focus van ontwikkelingssamenwerking naar instabiele regio’s: West-Afrika/Sahel, Hoorn van Afrika, Midden-Oosten en Noord-Afrika. De Minister wil daar gericht de grondoorzaken van armoede, migratie, terreur en klimaatverandering aanpakken."
"Mede daarom komt er jaarlijks extra geld beschikbaar voor ontwikkelingssamenwerking. Daarvan is €290 miljoen euro voor noodhulp en opvang van vluchtelingen in de regio en €60 miljoen voor nieuwe investeringen in (beroeps)onderwijs, werk, jeugd en jongeren."

Opvang in de regio
Als er in Nederland gesproken wordt over 'opvang in de regio' dan zouden deze mensen van het platteland de doelgroep moeten zijn. Deze mensen zijn echter niet geholpen met programma's die bedacht zijn in het Westen en hier uitgevoerd moeten worden door lokale mensen die opgeleid moeten worden door ....wie? In Bamako ontmoet ik voornamelijk mensen uit de rest van de wereld die universitair geschoold zijn en echt goed in het schrijven en interpreteren van rapporten maar ik mis de skills om hier, binnen de doelgroep, vakmensen op te leiden. De meeste Malinezen die tot nu toe de kans hebben gekregen zich te ontwikkelen zijn niet bepaald 'gepassioneerd' om samen te werken (ontwikkelingssamenwerking is het woord) met een doelgroep waar ze zichzelf net met moeite aan hebben ontworsteld. Zij focussen zich altijd op de leefwijze en het niveau van hun opleiders, omhoog dus.

We moeten werken met de doelgroep!! Bottum-up.

Ondertussen
De cultuurschok voor deze jongens in de ontmoeting met Here Bugu is altijd enorm.
Uit de vechtende, schuwe kluwen die met stenen naar de dieren gooiden, de meisjes uitscholden en duwden en sloegen, overal hun behoeftes deden en de vogels uit de bomen schoten kwamen langzaamaan 6 jongens te voorschijn.

bij alles wat op Here Bugu gebeurt zitten ze met hun neus vooraan

Hamza, de opzichter met Souley en Dramane

Here Bugu heeft inmiddels een stevig fundament en ervaring opgebouwd waarmee we de integratie van zo'n stel aankunnen. Elke jongen heeft een oudere mentor gekregen die al jaren gevormd is door onze manier van werken. Ze gaan elke dag een uur naar school, worden ingezet beurtelings bij alle verschillende activiteiten, krijgen voldoende te eten, een eigen plek om te slapen met een mat, een deken en muskietennet. Ze krijgen elk € 30,- per maand waarvan ze het meeste naar huis sturen. Maar het hoogtepunt zijn de oefeningen 's morgens waar iedereen aan meedoet. Deze oefeningen creëren onder anderen het gevoel dat ze ergens bij horen en dat ze er in de kring toe doen.

Nieuwe werelden gaan open voor deze jongens.

in de klas, niet altijd makkelijk, soms heeft de leraar een oppas nodig
om ze in het gareel te houden

bij de film op zaterdagavond, mooie natuurfilms om ze respect voor de natuur bij te brengen (dierenmishandeling is hier normaal) en Laurel en Hardy daar wordt lekker in gemept

begint er al beter uit te zien

land klaarmaken voor de aardappels met Morre

leren een band te verwisselen

leren metselen

leren vergaderen, zonder onderscheid des persoons, bijzonder voor iedereen in Mali!!

leren samenwerken bij de ochtendoefeningen

om ze te stimuleren laat ik filmpjes op internet zien die ze aanspreken, hier de training van een voetbalelftal onder het motto: voor resultaat moet je oefenen, het komt niet uit de lucht vallen

Elke vrijdag komt er een jonge mannenkring op Here Bugu vergaderen en elkaar ontmoeten. Het zijn oud-leerlingen die werk hebben gevonden in de omgeving en van onze Salle de Jip gebruik maken om elkaar te ontmoeten. We hebben drie oud-leerlingen die na jaren terugkwamen en hier nu werken.
Als ik aan de mensen van Here Bugu, uit de regio dus, vraag welke oplossing zij zien voor Mali en voor de 'opvang in de regio' dan lachen ze.
"Niemand wil toch vrijwillig naar Europa en we willen allemaal vrede" zeggen ze. " Als er een Here Bugu in elk dorp zou zijn dan komt het goed met Mali!".

onlangs, na drie maanden

Hamidou, een oud leerling, geeft les aan Salam

uitleg aan Hamma en Allaissan bij het aardappelen poten onder toezicht van Morre