Here Bugu, langzaam groeien tegen de stroom in ...

Allereerst verdrietig nieuws.
Afgelopen mei, toen ik nog in Nederland was, kreeg ik het bericht dat het paard Nicolas was overleden als gevolg van een slangenbeet. In de droge hete tijd komen veel slangen, die de droge gebarsten aarde ontvluchten, naar de oase Here Bugu. Er zitten gevaarlijke tussen en menig dier moet eraan geloven. Nicolas was voor mij als een vriend.

Twee weken later stierf mijn maatje Tjakko, zes jaar oud, waarschijnlijk vergiftigd. Hij had een vreselijke doodstrijd. Er waren 2 dierenartsen bij en alle mensen van Here Bugu. Na zijn dood was Here Bugu in rouw. Sedou, zijn baas bij mijn afwezigheid, huilde dagenlang. Tjakko was vanaf het begin mijn onafscheidelijke metgezel, geen stap kon ik zetten zonder dat hij naast me liep. Hij kende alles van Here Bugu, waakte over mens en dier en joeg vreemde dieren onverbiddelijk van het terrein. Een uitstekende waakhond die me waarschuwde bij onraad. De vriend van alle bewoners, iedereen was dol op hem. Het was niet makkelijk voor me om terug te keren in de wetenschap dat deze onvoorwaardelijke vrienden er niet meer zijn.

Ook Adjoda, de chef van de Bella van Dialangou overleed. Ook hem kende ik vanaf het begin. Mijn bezoekjes aan hem waren altijd een feestje. Een prachtig mens, misschien wel 90 jaar oud. Met zijn sterven is een schat aan verhalen verloren gegaan over het slavenbestaan van de Bella onder de Touareg. Hij leefde in extreme armoe maar dat deed niets af aan zijn nobele uitstraling. Onze gesprekjes waren vrolijk en licht, alsof we samen een menuet dansten, we verstonden geen woord maar "begrepen" elkaar.

Een nieuwe generatie

Maar het leven gaat door en bij mijn aankomst op Here Bugu zaten er 2 kleine puppies van 3 weken op me te wachten, Tjakko 2 en Bobi genaamd, twee reutjes. Tjakko was destijds ook zo'n jonge pup en zijn karakter in combinatie met mijn opvoeding (zeer on-Malinees om een hond op te voeden) maakte hem zo'n betrouwbare hond. De andere hond, Toubab, die ik met drie maanden kreeg, leerde het niet. Hij rouwt overigens nog steeds om het verlies van zijn baasje Tjakko.
De puppies zijn letterlijk een blok aan mijn been, maar o wat zijn ze lief en vermakelijk. De dichtregel "Ik wou dat ik twee hondjes was, dan kon ik samen spelen" is helemaal op hun van toepassing.

aan mijn voeten onder mijn werktafel

de wereld gaat nog niet verder dan tot de drempel van mijn huis

De kinderen van Here Bugu en omgeving zijn altijd heel blij als ik weer terug ben. Het is zomervakantie, de school gaat pas weer beginnen na de regentijd, begin oktober. De volgende dag stonden ze al in de rij om te kijken of er nieuw speelgoed was.

Jaja, het buurmeisje was de eerste. Als ze op onze school zit mag ze haar broertjes en zusjes niet meenemen, in de vakantie is ze full-time bezet. Hongerig, trieste blik, vermoeid. Het leven is hard voor de kinderen. Deze keer had ik voor haar wat nieuwe kleren meegebracht.

Het uitpakken van de koffers is altijd een feest en Baba en Oumar, de nieuwe manager, besloten direct dat niemand in Mali zo'n mooi bidkleedje had. Na enige discussie ontdekte Oumar dat je er ook andere dingen mee kunt doen. Inmiddels hebben zij er afstand van gedaan en spelen de kinderen ermee.

de plankjes van de schommel zijn door de regen en termieten wat aangetast maar elke dag wordt er mee gespeeld.

Het pierenbadje was in april klaar. Het water wordt elke dag ververst en gebruikt voor  de planten. Het grotere deel van het bad, dat erachter ligt, was een enthousiaste actie van Baba en de medewerkers tijdens mijn afwezigheid. Ik heb het voorlopig stop moeten zetten. Te duur maar ook nog geen oplossing voor de kwaliteit van het water wanneer je geen chemische producten wilt gebruiken en het is te groot om het elke dag te legen. Het plezier van de kinderen (ook van de school) is, ondanks het formaat van het pierenbad, ongeëvenaard

De scholen in Mali hebben een lange vakantie gedurende het regenseizoen. Begin oktober gaan ze weer open.
Ondertussen zijn we bezig een overdekte buitenruimte te bouwen voor spel en handenarbeidactiviteiten buiten.
Ook zijn er hele mooie nieuwe banken gemaakt met zitkussens voor bewegelijk onderwijs (vrije school). Volgende maand hoop ik samen met de twee onderwijzers te werken aan het schoolprogramma voor volgend jaar. (niet mijn vak overigens en wat zou ik daar graag hulp bij hebben!)

De regentijd wordt gekenmerkt door een groot leger van vliegende, kruipende en vooral stekende insecten. Hoewel malaria het hele jaar een groot probleem is sterven er in dit seizoen veel mensen. Vooral omdat ze de medicijnen niet kunnen kopen (een doosje kost een dagloon, laat staan de Melarone die wij gebruiken, 2,50 per dag). Ikzelf kan de Melarone inmiddels niet meer verdragen. Voor alle medewerkers hebben we geïmpregneerde muskietennetten maar ondanks dat is de malaria een groot probleem. Daarnaast heerst er op dit moment veel tyfus en ook in combinatie met malaria komt dat veel voor.

Vanuit Nederland heb ik een alternatief medicijn meegenomen waarmee resultaat geboekt is in andere delen van Afrika. Het wordt ingenomen in drie periodes van 14 weken per jaar. Met 24 bewoners van Here Bugu zijn we het experiment aangegaan. Alles wordt nauwkeurig bijgehouden en we hopen natuurlijk dat het gaat werken. Dat zullen we later laten weten. Ook krijgen alle medewerkers een dosis moringa van eigen bodem.

Het moringa project is in volle ontwikkeling. Het Europese biocertificaat is bijna rond, het water uit de put is getest in Bamako en goed bevonden. Op dit moment hebben we problemen met het drogen door de hoge vochtigheidsgraad. Een deel van de productie van het poeder zal bestemd zijn voor de export, een deel voor lokale verkoop. (Op internet is veel te vinden over de "wonderboom" moringa).

de percelen worden genummerd zodat we altijd kunnen terugvinden van welke partijen poeder van welke percelen komen

wegen en verpakken

deze grappige Chinese zakjes met een soort
bruin moringapoeder vond Baba op de markt

moringabedden in aanplant op de 2e hectare

de boompjes nu, twee weken na zaaien

Duiventillen
Ons bezoek aan Sekem (Egypte) in 2008 was de grote inspiratiebron voor de opzet van Here Bugu. Baba zag daar onder andere de duiventillen van Sekem. Onder andere belangrijk voor bemesting van het land door de duiven. En hij heeft dat altijd in zijn achterhoofd gehouden. Afgelopen maanden heeft hij er twee ontworpen en laten uitvoeren door onze meestermetselaar Nianfo. De grote verrassing voor mij!

Ibrahim Abouleish van Sekem voor zijn duiventillen

rechts Nianfo, bezig met de leemconstructie

de binnenkant

Bezoekers uit heel Mali komen er het hele jaar. Vorige week donderdagavond belde Baba dat de volgende ochtend een groep van dertig man zou komen kijken die een drie daagse cursus deden in Mopti, georganiseerd door het departement van Bos en Waterbouw. Ze wilden absoluut het bijzondere project Here Bugu bezoeken. Maar door twee dagen met bewolking functioneerden de zonnepanelen van de waterpomp niet en hadden we al 24 uur geen water. Alles was smerig, blubberig en vies en bovendien functioneerden de ventilators van het droogsysteem voor de moringa niet omdat een elektricien de draden van de generator en de panelen, die afwisselend energie geven, verkeerd aan elkaar had geknoopt. Maar de volgende ochtend scheen de zon, de pompen werkten en de hele familie van Sedou met de vaste medewerkers begon aan de grote schoonmaak, om 11 uur was alles spik en span. Ze kwamen met hun 4wheeldrives over de glibberige modderweg en het was een goede oefening voor ons om uit te leggen dat het concept van Here Bugu gebaseerd is op een visie op het leven zelf.

Baba met de directeur van L'eau et Foret" en de cursusleider

Het bezoek duurde uiteindelijk uren, en dat nog wel op vrijdag. Veel van dit soort bezoeken kunnen we er voorlopig niet bij hebben en ik herinner me de woorden van Ibrahim Abouleish die me hiervoor waarschuwde. Niet te vroeg teveel bezoek, het kind Here Bugu moet rustig kunnen groeien.

even ontspannen tussendoor

En dan zijn er nog de andere projecten, de vissen, de kippen, de konijnen, de eenden, de schildpadden (een hobby van Baba; het echtpaar Koro Kora heeft inmiddels 420 kindertjes). Niet alles verloopt zoals verwacht. Binnen een week na de dood van Tjakko bijvoorbeeld is de kippenren uitgedund door een groep wilde katten die over het hoge hek zijn geklommen en hun moordwerk hebben gedaan.
Het windmolenproject gaat volgende week na lange voorbereiding een doorstart maken
Het Kozonproject met de Bellavrouwen, vervaardigen en verkopen van zonne-energie kookdozen en hooimanden wordt eind van het jaar weer opgestart omdat door de huidige omstandigheden het moeilijk is voor de vrouwen om zich naar Here Bugu te verplaatsen

volgende week wordt de vijver geleegd en gaat de vis naar de markt, ben benieuwd hoe ze dat gaan doen

veel sappige citroenen dit jaar

Tenslotte nog een bijzonder project dat mijn speciale aandacht heeft samen met Laura de Monchy:

"de Monchy beads"

Lange voorbereiding maar het gaat nu binnenkort echt lopen. We werken hard aan de aanvulling van de collectie armbanden met vrouwen uit Mopti onder leiding van de 18 jarige Beiti die door mij opgeleid wordt. Hopelijk gaat de prachtige website volgende week online, ik laat het weten als het zover is, maar bij de winkels van Betsy Palmer in Amsterdam en Rotterdam zijn ze al te koop.

Het is een lange reportage geworden van ons werk. Mijn aanwezigheid is erg belangrijk om te helpen met het coachen van de projecten en de mensen. Dolgraag zou ik hulpkrachten uit Nederland erbij willen hebben maar de huidige situatie maakt dat moeilijk. Ik ben hier nu bijna drie weken en mijn werkdagen zijn lang. Gelukkig heb ik tegenwoordig 's avonds een airco zodat ik op normale temperatuur kan werken als ik het nodig heb. Het maakt een enorm verschil.
Voor de mensen die het nog niet gezien hebben; op de website is het "Nieuws van Here Bugu 2015" te downloaden. Mochten er mensen zijn liever een gedrukt exemplaar willen hebben voor promotiedoeleinden neem dan graag contact op met Ingrid Janszen: ingridjanszen[at]gmail.com

ook op Here Bugu wordt het Nieuwsblad van Rondom Baba "gelezen"

Ook zijn er nog Here Bugu tassen te koop in Utrecht en Den Haag. Ook daarover kunt u contact opnemen met Ingrid.
Mensen die op de mailinglijst van de BabaBlog staan ontvangen een persoonlijke brief van mij per email bij het verschijnen van de blog.

Van sommige mensen hoorde ik dat deze in de spam terecht komt. Dat is te veranderen door je zelf in te schrijven of door in je computer eenmalig aan te geven dat je de mail niet als spam beschouwd.

de  oprijlaan met de grote moringabomen die zo'n 500 zaden per boom leveren

uitzicht over Here Bugu in de tropische regentijd