Het groene goud van Here Bugu

Het is midden overdag, 42 graden. Ik zit in mijn werkkamer te worstelen met het doorsturen van bestanden. De ventilator boven mijn hoofd geeft enige verkoeling maar waait tegelijk alle papieren in de rondte zodat ik voortdurend mijn aantekeningen kwijt ben. Elke drie minuten komt er iemand binnen om iets te vragen. De schoolmeester komt oogdruppels halen voor de kinderen, de helft zit met dichtgeplakte ogen in de klas door een besmettelijke ooginfectie die rondwaart door de stofstormen. Een ander heeft etiketten nodig voor de moringa, de volgende cariteeboter voor de massage van een marabout uit Djennee die hier verpleegd wordt. Sedou komt de boodschappen laten zien die hij op de markt voor me gekocht heeft en hij gaat niet weg voordat ik in de vis geknepen heb ter goedkeuring. De telefoon gaat, de skype rinkelt en tussendoor probeer ik me telkens opnieuw te concentreren op adressenbestanden, dropbox en begrotingen.

Op de achtergrond hoor ik het luide gebrom van de generator die water uit de tweede put pompt. Meestal wordt er gesleuteld aan dat ding maar nu spuit fris water via een dikke slang de visvijver in. De karpers en meervallen maken vreugdesprongen en de eenden die na jaren eindelijk massaal begonnen zijn hun eieren uit te broeden plonzen snaterend met hun kroost het water in.

De tractor rijdt af en aan met nieuwe ladingen hooi, de kinderen van de school spelen krijsend tikkertje rondom de schommels, er wordt gehamerd, geschuurd, gelast, getegeld, gewied, bewatert, eieren verzameld, moringa gestampt, gekookt voor de werkploeg, kortom een doordeweekse dag op Here Bugu.
Inmiddels is Baba aangekomen en nemen we samen de activiteiten door als een witte Mercedes het terrein komt oprijden en voor de poort van mijn huis stopt. Twee mannen stappen uit met grote aktetassen gekleed in westerse pakken. Ze willen de directeur spreken!

Baba ontvangt ze op mijn terras.

Ze zijn van een landbouworganisatie gefinancierd door de regering en van de Assemblé Regionale. Ze hebben gehoord (en gezien op internet want de foto’s die ik in de blog plaats blijven niet ongezien en verschijnen op allerlei pagina’s) dat wij met succes moringa produceren. Ze spreiden grote pamfletten uit op tafel en een dik pak met papieren met draaiboeken over de opleiding in de moringa teelt. Ze geven opleidingen blijkt en financieren projecten in moringa.

Het groene goud
Al enige tijd zoemt het woord “moringa” door West Afrika. Er is wereldwijd vraag naar het groene poeder (niet te verwarren met het “witte poeder” of “witte sneeuw” waar hier veel geld mee verdient wordt maar daar heb je geen subsidies voor nodig!).
De boom die de prachtige, jonge groene blaadjes levert voor het poeder gedijt in deze zone. Na de hype over de jathropa struik waarvan de bessen biobrandstof leveren en waar veel mensen zich al rijk mee rekenden zitten we nu in de moringafase.
Dat brengt een hausse aan activiteiten met zich mee. Er zijn subsidies voor te krijgen! Naast de handelaren die plofkippen en legbatterijen promoten rennen er nu dus mannen rond gespecialiseerd in businessplannen en subsidieschema’s voor moringaplantages. Ze stralen een nerveuse geldkoorts uit. In de afgelopen 2 maanden zijn we al verschillende keren benadert en worden sommen geld geboden en/of beloofd.
Maar er ligt een grote afstand tussen de plannen op papier en de stugge realiteit van het platteland.
Op internet zie je ineens een reeks aan zogenaamde moringabedrijven in Mali verschijnen met een enkel fotootje. Ook wij staan daar tot onze verbazing tussen. Baba en ik zijn op zoek gegaan maar we kunnen ze niet vinden. In Mali is voorstelling en realiteit vaak hetzelfde.

De ene man aan onze tafel praat over een moringaplantage in de buurt van Sikasso waar enorme resultaten geboekt zouden worden. Hij is in Sevare in verband met een landbouwmarkt de volgende dag waar hij de resultaten wil tonen. Maar het lijkt erop, hoewel het verhaal verwarrend is, dat hij een probleem heeft. Hij heeft geen poeder om daar te laten zien en wil dat wij op de markt gaan staan om de resultaten van de geweldige draaiboeken en plannen te laten zien.

Bovendien wil hij weten wat ons “geheim” is!!!

Het geheim van Here Bugu.

Baba zegt op zijn Baba’s: “nou gewoon, we plukken de takken en stampen de bladeren tot poeder”.

De mannen slaan de draaiboeken open en wijzen op de instructies en de foto’s over moringa-teelt. 

Die instructies kennen wij ook maar die zijn niet gemaakt voor de extreme omstandigheden in het Malinese klimaat is ons gebleken en ook niet voor de mentaliteit en cultuur van het platteland in Mali. Wij hebben na meer dan een jaar experimenteren onze eigen methodes gevonden en ontdekt dat die op essentiële punten afwijken van de draaiboeken.

De boeken gaan over de teelt in koelere, vochtigere gebieden. In de extreme droogte hier moet je andere maatregelen nemen.  Maar onze bomen, die het hier in dit klimaat redden, zijn sterk en onze met de hand gestampte moringapoeder is van hoogwaardige kwaliteit. 

 Onze methode van telen is echter maar een klein deel van het succes tot nu toe. De weg van zaadje naar poeder is lang en daar zijn veel verschillende activiteiten bij betrokken en dus mensen, Malinese mensen. Samenwerken, coördineren, organiseren, discipline, aandacht,  continuïteit  en dat alles met hart én hoofd zorgen voor succes.

Een voorbeeld: Baba geeft opdracht aan 2 mensen om de takken te oogsten van één perceel bomen. Als hij na een uur terugkomt heeft de “hele” ploeg “alle” takken van “alle” moringa bomen gerukt en staan ze stralend naast het resultaat. “Patron!, het is gelukt!” Er zijn die dag drie vrouwen aanwezig om de blaadjes te strippen, we kunnen niet meer drogen dan 2 kamers, resultaat een verlies van meer dan 3 maanden werk in slechts één uur tijd. Reactie:"Il n'y a pas de problemes".

Baba nodigt de mannen uit voor een rondleiding zodat ze ons geheim kunnen ontdekken. Hij geeft een Here Bugu rondleiding waar de moringa een onderdeel van is. Met hun mooie schoenen en hun zware tassen sjokken ze tussen de hooistapels door naar de grote kippenrennen waar de kippen onder de moringa’s scharrelen, ze worden begroet door de kinderen, Baba laat ze handen schudden met onze experts, de medewerkers, ze zien de school, de visvijver en de hele bedrijvigheid op Here Bugu.

Hebben ze het geheim gezien?

Ik denk het niet. Velen zien het geheim niet.
Want het geheim zit in het concept van Here Bugu.
Het geheim zit in het creëren van een veilige plek, een oase, middenin een vijandige wereld. Een plek waar alle aspecten van het leven aan bod komen en waar mensen zich zo veilig voelen dat ze veranderingsprocessen aan durven te gaan. Een plek waar mensen beginnen samen te werken en daardoor hun levensomstandigheden beginnen te verbeteren.
Waar geld niet het doel is maar een middel dat terugvloeit in de gemeenschap.
De droom van Baba en mij begint stapje voor stapje werkelijkheid te worden.

En het geheim?
Daarvoor moet je willen geloven in de droom dat een andere samenleving en een andere ontwikkelings-samenwerking mogelijk is.

de bloeiende mangobomen

Nicolas graast het laatste groen

de kolen onder de vruchtenbomen

de moringa wordt gewogen en verpakt, nu nog in mijn werkkamer totdat het "moringahuis" is afgebouwd

op verzoek van de gemeente traden we voor het eerst naar buiten met een stand op de markt die gehouden werd met het Festival van de Caravane culturelle du Paix. We stonden er met moringa, cookits en de windmolen

de trotse equipe in de Here Bugu t-shirts

Sedou (links) de welbespraakte vertegenwoordiger van de "mirakels" van Here Bugu

een van de beeldjes van Dramane die over het hele terrein te vinden zijn

en er is altijd wel iemand die over de muur staat te kijken