een film over het windmolenproject

kijk op youtube:
http://www.youtube.com/watch?v=Zt_K1I9jmRI

Alleen maar vrede

Ini sogoma......... goedendag
N se........ dank je wel

Here be......... is de vrede met jou?
Here doron......... alleen maar vrede !

Dit is het begin van het dagelijks vele malen terugkerende begroetingsritueel. En vrede is wat Here Bugu uitstraalt. Na drie maanden (ik verhuisde op 10 oktober), waarin onafgebroken een stroom van activiteiten plaatsvond, is de rust ingetreden. De gasten zijn vertrokken. De vaste ploeg van Here Bugu doet zijn dagelijks werk zoals de planten en vruchtbomen watergeven, de moestuinen bewerken, het stro van de rijstvelden verzamelen met ezel en kar voor diervoeder, de schapen met de lammetjes verzorgen en de kippen, duiven en eenden. En spelen met de energieke pup Tjakko die zich met alles bemoeit. Na de regentijd en de korte periode met dragelijke temperaturen bereid het land zich voor op de lange, hete zomer.

Omgekeerde verrekijker
Over 10 dagen vertrek ik naar Zuid Afrika om daar met het hele gezin aanwezig te zijn bij het huwelijk van mijn zoon Anne.
Baba maakte zich zorgen over mijn fysieke gesteldheid na dit jaar van enorme krachtsinspanning. Hij vindt me te mager en te moe.“Als je bij je familie komt wil ik dat je er sterk en gezond uitziet, anders laten ze je niet terugkeren’. Dus is dit mijn derde rustdag die ik doorbreng in de hangmat, wandelend over het terrein, keuvelend met de dieren en de planten. Koumba, een kokkin uit Mopti kookt elke dag de lekkerste hapjes voor me, Salie doet de was, Lamie houdt met Sedou het huis schoon, de dieselgenerator die voor elektriciteit zorgt gaat om negen uur uit zodat ik vroeg in bed lig. Vandaag heb ik de doos met fotoos bekeken die ik heb meegenomen uit Nederland en het afscheidsboekje van mijn werk. Alsof ik door een omgekeerde verrekijker tuur naar mijn leven hiervoor, op een andere planeet. Het Afrikaanse leven is een enorme verandering in mijn bestaan, in mijn verhouding tot het leven. Je leeft bij de dag, in het moment. Elke dag brengt nieuwe, onverwachte avonturen en ontmoetingen. Iets voorbereiden, organiseren, is bijna onmogelijk want het is de realiteit van het moment die telt. Is het eten om 3 uur klaar dan is dat de realiteit en een opmerking als: ”we hadden toch 1 uur afgesproken” klinkt als misplaatste onvrede, als een ontkenning van het nu, als een blijven hangen in je voorstelling.


Mousbaba kijkt vanaf de boot naar de trekvogels die aan de kant van het Lac Debo overwinteren

Zoveel werk
Zes maanden geleden begonnen we met de ontginning van Here Bugu. Het woonhuis werd uitgebreid met een groot, overdekt terras en een keuken, er kwamen een kamer voor Marjamma, een gastenkamer met badkamer, een extern plas- en washuis voor de Malinese bezoekers, 3 toiletten, riolering, een waterkasteel met 5000 liter water dat door een moderne pomp, aangedreven door de zonnepanelen, elk moment opgepompt kan worden uit de put die aangelegd is. Een dieselgenerator voor de stroomvoorziening, waterleiding over het hele terrein.Een woning voor de gardien met aanbouw voor de arbeiders, een magazijn voor opslag van gereedschap en diervoeder, een grote hangar die omgetoverd kan worden tot klaslokaal, een gastenhuisje met twee kamers, omheinde moestuinen, een stenen muur ( half af) om het terrein. Alles met de hand gebouwd, met emmertjes cement die doorgegeven worden, praktisch zonder gereedschappen. Gebouwd door een grote groep voornamelijk jongeren zonder uitzicht op werk die graag betrokken willen blijven en thuis vertellen over wat ze hier allemaal meemaken en hoe we met elkaar omgaan.Er was een opleiding in het bouwen van windmolens, de eerste staat te draaien en kan het begin worden van een oplaadcentrum voor accu’s. En er was de workshop met uiteindelijk 3 nederlandse gasten. Er was een gigantisch feest bij de oprichting van de windmolen dat tevens een soort inauguratie werd van Here Bugu. Toespraken, bedanken, zegeningen, 4 schapen geslacht en flesjes cola en fanta voor iedereen. Muziek met Mousbaba en vrienden die een Here Bugu song maakten en dansen tot in de nacht. Een oudejaarsavond met jongeren uit de buurt, spelletjes en echt vuurwerk dat ik uit Bamako had meegenomen Er waren ook gasten uit verschillende windrichtingen en over één ding waren ze het allemaal eens:
Here Bugu doet zijn naam eer aan.


gastenhuisjes


elke maand een zak rijst en een zak gierst van elk 100 kilo vormen het baisvoedsel voor de medewerkers


het woonhuis met magazijn en gastenkamers rechts


de hangar op de achtergrond die tevens dienst doet als klaslokaal


de magazijnen voor gereedschappen en diervoeder

Here Bugu, dat zijn wij
Op maandagochtend komen we samen met de vaste bewoners en maken een rondje over het terrein en vertellen elkaar over de voortgang en over wat er gebeuren moet. Daarna zitten we op het terras en praten over het werk: Baba, Sedou de gardien, Salie zijn vrouw, Bokar en Ali, de tuinmannen en ik. Here Bugu: dat zijn wij. Het is voor hen nieuw dat ze zich mogen uitspreken, dat ze voorstellen mogen doen en vragen stellen. Schoorvoetend begint het op gang te komen. We leggen uit hoe belangrijk het is dat we onderling respectvol zijn en werkelijk “ here doron”, vol van vrede, omdat je dat merkt wanneer je het terrein oploopt. Dat iedereen zijn eigen verantwoordelijkheid heeft en een deel is van het geheel.We eindigen met een soort islamitisch gebed en daarna geven we elkaar een hand.
Nu ik tot rust kom en rondloop en alles bekijk en tot me door laat dringen realiseer ik me dat mijn droom aan het uitkomen is. Here Bugu is een plaats waar de Europese bezoeker zijn hoofd leeg kan maken en zich laven aan de harteklop van het leven zonder “ja maar” en zonder “ik vind dat”. Het is een plek waar de Europese en de Afrikaanse cultuur elkaar kunnen ontmoeten in gelijkwaardigheid en het is een oase in de smeltkroes van het Malinese leven waarin het doen en laten van alledag voornamelijk geregeerd wordt door de strijd om te overleven.


euritmieoefeningen met de medewerkers


de windmolen gaat omhoog, Piet kijkt gespannen toe


de muziek op het feest


Peulen kijken toe

Marjamma
Marjamma was gekomen om hier het lyceum te bezoeken en om mee te doen in het hele bedrijf zodat zij in de toekomst daar ook deel van uit kon maken. In september bleek al dat er iets mis was met haar schoolpapieren. Mali is een land van bureaucratie en formaliteiten en alles wordt geregeld door Bamako. Met veel gedoe konden we haar toch op school krijgen maar begin januari waren de papieren er nog niet. Waar het precies aan ligt is nooit duidelijk geworden, Baba heeft er alles aan gedaan om de transfer van scholen geregeld te krijgen maar 1 januari werd zij opgehaald door haar oude schoolmeester, terug naar Segou, naar haar oude school en leven omdat zij anders haar school niet meer mag afmaken. Het was een droevig afscheid.

Tjakko
Tjakko jaagt op hagedissen en eet ze op. Hij vergiste zich een keer, een slang boog zich over zijn kop en beet hem in zijn nek precies onder zijn schedel. Hij kwam naar huis rennen, zijn kop helemaal zwart en zijn snuit zwol gevaarlijk op. De roze binnenkant van zijn bek donkerpaars. We wikkelden hem in een handdoek en reden met de kreunende pup naar een dierenarts in een hutje aan de kant van de weg. Hij kreeg een interveneuse injectie in zijn poot voor zijn hart en een shot antibioticum voor koeien uit Nederland in zijn bil. De arts had nog nooit een hond behandeld. Tjakko schreeuwde als een speenvarken en iedereen kwam kijken. Dit vreselijke ritueel moest drie ochtenden herhaald worden. Hij werd doodziek, zijn poot zwol enorm op en hij kon niet meer lopen. Sedou waste hem elke dag met warm water en belde regelmatig over de stand van zaken omdat ik inmiddels in Timbouctu was. Eenmaal opgeknapt stortte Tjakko zich vol overgave op het spelen met de lammetjes. Moeder schaap verkocht hem daarop zo’n oplawaai dat hij drie keer over de kop sloeg en een bult zo groot als een pingpongbal op zijn rug had. Sindsdien doet hij tikkertje met de schapen tot in huis aan toe, jaagt op de kippen van de buren, bevrijdt de ezel van zijn touw door het stuk te knagen, sleept met de schoenen van alle medewerkers en gasten en vermaakt iedereen met zijn fratsen behalve Baba die nog steeds vindt dat hij naar de hondenslager moet. Maar hij is de lieveling van Sedou die bij alles roept:
“het is nog maar een kind”.


Tjakko en Sedou spelen met zijn schoen. Een Afrikaan die speelt met een dier zie je hier niet vaak!

De workshop
Uiteindelijk was de groep drie dames groot met Baba, Mousbaba en ik als leiding. Na een rustige week op Here Bugu met djembeelessen, feesten, kalebaslopen en wat dies meer zij werd de canari gepakt voor het festival in de woestijn. Koemba, een waanzinnige Afrikaanse “leve de lol tante” ging mee als kokkin. Het festival was geweldig. Dit keer in de duinen naast Timbouctou vanwege de Alqaida dreiging. Daardoor waren er aanzienlijk minder toeristen wat verschrikkelijk is voor de organisatie. Maar de sfeer was opperbest en de muziek met de beste Malinese groepen ook. Rondom onze tenten ontstonden spontane muzieksessies met Mousbaba en zijn vriend Djigi Boembo als middelpunt. Daarna een tocht van 4 dagen per pinasse terug over de Niger. Volgend jaar organiseren we het weer. Het is een unieke kans om Mali op zijn allerbest mee te maken. Eén van de deelnemers zei: “het was grensverleggend en ik zal thuis nog vaak denken bij verschillende dingen “is dit nu werkelijk zo belangrijk”.


onderweg naar Timbouctou, wachtend op de pont. In het donker rijd je achteruit de pont op, een ingewikkelde klus vooral door de strijd met de touaregs die voordringen met hun vrachtautoos. We liepen dan ook een kleine schade op door een botsing met een Touareg, hetgeen voor het nodige tumult zorgde.


Baba kijkt waar de klap gevallen is


op het festival met links Yonne en Ankie, 2 van de deelnemers. Monique onbreekt op de foto


ons kampement


de kamelen liggen dichtbij


Touaregs op het festival


Koumba, de kokkin, in haar geimproviseerde keuken


muziek maken rondom de tent


de pinasse waarmee we terugvoeren naar Mopti

De toekomst
Even pauze. Maar dat betekent voor mij ook: jaarverslag, financieen, nieuwe plannen uitwerken en fondswerving. En daarna vakantie. Gek genoeg vlieg ik via Schiphol naar Kaapstad omdat intercontinentaal vliegen in Afrika heel ingewikkeld is.
Wens jullie allen een goed begin van het nieuwe jaar en Here doron, alleen maar vrede.

fotoos zijn van Monique, Mousbaba en Yvonne