Terwijl oorlog en angst de nieuwsberichten beheersen kwam er
onlangs een groepje heel gewone mensen samen op een boot in Amsterdam. We
kwamen praten en luisteren naar verhalen over Here Bugu, ‘plaats van vrede’.
Die plaats ligt in Mali, niet ver van het stadje Sévaré, waar in augustus in
een hotel dood en verderf werd gezaaid door gewapende strijders die de naam van
Allah misbruiken.
Here Bugu ligt daar een beetje als het dorpje van Asterix in
het door Romeinen bezette Gallië, al gaat die vergelijking niet helemaal op.
Deze vredes-plek is in 2007 gesticht door Yvonne Gerner, een Nederlandse vrouw,
en Baba Traoré, een Malinese man. Zij ontmoetten elkaar min of meer toevallig
in het straatarme land, en raakten in gesprek over de vraag hoe je deze
bevolking nou echt zou kunnen helpen.
Dat gesprek duurt voort tot op vandaag, want een pasklaar antwoord op die vraag is er niet. De Nederlandse vrouw en de Malinese man wortelen elk in zo verschillende culturen dat ze alleen al moeite hebben om elkaar te begrijpen, laat staan een algemeen geldende ‘waarheid’ overeen te komen waaraan hulp aan medemensen zou moeten voldoen. Baba had al flink wat jaren ervaring opgedaan als medewerker en voorlichter voor verschillende westerse hulporganisaties, maar was in dat werk zwaar teleurgesteld geraakt. De geboden hulp had nogal eens het karakter van opgedrongen spullen en denkbeelden, die totaal niet aansloten bij de tradities en gewoontes van uiteenlopende bevolkingsgroepen, nog afgezien van hun behoeften.
Here Bugu werd opgericht onder een Afrikaans motto: ‘Neem het beste van je cultuur en deel het met de cultuur van de ander.’ Alleen dat motto al is een les in vrede, en het is ook een les die je niet zomaar leert. Op de bijeenkomst op die boot in Amsterdam vertelde Yvonne dan ook dat zij en Baba elkaar nog bijna dagelijks verbijsterd aankijken over het onbegrip dat ze in de ander waarnemen. Telkens weer moeten ze leren dat mijn waarheid niet jouw waarheid is, dat wat voor jou ‘nu eenmaal zo is’, voor mij een vreemde, buitenaardse gang van zaken lijkt.
Geld bijvoorbeeld. ‘Het slijk der aarde.’- ‘Money makes the world go round.’ Dat
spul, dat voor ons Nederlanders een realiteit van elke dag is, is voor veel
mensen in Afrika nog steeds een vreemd verschijnsel, waarvan ze niet precies
weten wat je ermee moet of wat je ermee kunt. Ze hebben het ook helemaal niet
nodig, want als ik jou geef wat jij nodig hebt, dan krijg ik, desnoods op een
ander moment, iets van jou dat ik nodig heb. In een cultuur waar die waarde nog
recht overeind staat, is geld een bijna overbodig hulpmiddel, iets voor mensen
die niet kunnen onthouden wat ze van wie hebben gekregen.
Als je die denk-stap kunt maken als leerling-vredesmens, kun je misschien nóg een stapje zetten, en dan nóg een. Het vraagt moed, geduld, en vooral veel oefenen om elkaar te blijven zien als volwaardige wereldburgers. In Here Bugu zijn ze dan ook nog lang niet klaar. Maar het initiatief van Yvonne en Baba verdient aandacht en navolging, al benadrukken zij dat iedere gemeenschap zijn eigen vrede moet oefenen.
