 |
Iedere familie, ieder gezin, ieder project had op zijn minst één schaap, liefst een heleboel. Want ’s nachts waart altijd de dood rond, op zoek naar mensen die hij mee wil nemen. Als hij niemand vindt die aan de beurt is pikt hij willekeurig iemand op. In dat geval echter kan een schaap in de bres springen voor de willekeurig gekozen mens, die overleeft en het schaap wordt ’s morgens levenloos aangetroffen.
Ik was geraakt door het verhaal en vooral de manier waarop ze het vertelden. Diezelfde middag kreeg ik hele hoge koorts. Klapperend en ijlend lag ik de hele nacht te baden in het zweet in mijn bed. 'sMorgens kwam Sedou mijn kamer binnen stormen, trok het muskietennet opzij en riep: Je bent gered, je wordt beter. Het moederschaap is vannacht voor jou gestorven.
Een complottheorie? Misschien zou je het in onze cultuur zo noemen. Maar ik noem het een verhaal en ik hecht grote waarde aan verhalen.
Een goed verhaal geeft een beeld dat tot nadenken stemt. Een verhaal zet je in beweging. Een verhaal toont ongeziene kanten en er zit altijd een aanknopingspunt naar iets anders in dat je kan inspireren. Een verhaal is niet waar of onwaar. Het is een verhaal.
Wat een opluchting dat een verhaal niet gaat over welles/nietes, niet over jij hebt gelijk of ik heb gelijk. Niet over voor of tegen corona, voor of tegen vaccinaties. Verhalen zetten je verbeeldingskracht op
een ander niveau in beweging, verhalen stimuleren creatief denken en dat hebben we nodig.
In Mali heerst ook corona, schijnt het. Er heerst ook malaria, tyfus, soms cholera, en nog een heleboel andere zaken waar mensen aan dood gaan. En toen kwam er nog ebola bij en nu covid. De arme mensen zeggen: laat mij gewoon mijn werk doen, mijn leven leven en of de dood me komt halen en met wat dat zien we dan wel weer.
De afgelopen drie weken ging het bij mij ook mis. Het begon met malaria en daarna tyfus, een veel voorkomende combinatie. Ik was behoorlijk ziek. Gelukkig ben ik er weer doorheen gekomen. Aan de ene kant gewoon door infusen en pillen maar ook begeleid door een enorme toegewijde en liefdevolle verzorging. De Peulvrouwen rolden hun matten uit voor mijn huis om te waken en te bidden. Ik werd elke dag gewassen en daarna ingesmeerd met carité boter. Gevoerd met lepels kippenbouillon en 's nachts sliep iemand in mijn buurt. De kinderen kwamen kommetjes verse melk brengen en besjes. En Sedou kwam 's morgens met een verse kruidenmelange op een blauw bord waar hij thee van maakte:Blad van de citroenboom, het blad van de guaveboom, bananenblad en bamboeblad.
We hebben inmiddels 50 schapen. Maar voor zover ik weet heeft geen schaap zich hoeven offeren.
 |
| Sedou met de kruiden voor de tyfusthee |
In Mali op het platteland is nog een soort oerritme waarin leven en dood dicht naast elkaar liggen. Verzekeringen zijn er niet. Gezondheidszorg is niet vanzelfsprekend. De omstandigheden waarin de mensen leven zijn extreem zwaar door armoede, klimaat en oorlog. Op alle terreinen is verbetering nodig. Je krijgt niets cadeau. Maar het leven is krachtig en kleurrijk. De nadruk ligt altijd op de oplossingen en niet op de problemen. Nergens lach ik zoveel als hier. De dankbaarheid voor het leven, dat even vanzelfsprekend is als de dood, is groot.
En de moraal van dit verhaal?
Verhalen! Literatuur! Lees en vertel verhalen, lees gedichten. De grote schrijvers en dichters hebben altijd al geschreven over leven en dood en hoe ze bij elkaar horen. Het verrijkt het leven en maakt de dood vertrouwder.
Stel je toch eens voor dat we het daar samen over gaan hebben!
Over leven en dood.
 |
| de nachtelijke rijst en gerstleveringen gaan nog steeds door |
 |
| bij ons leren de vrouwen haken |
 |
| bij de Peulen doen de mannen ook handwerk |
 |
| de voorbereiding van het leer voor de tassen |
 |
| 10 tassen voor de verkoop in Bamako |
 |
| van de verschillende moestuinen is de tuin met de biologische kool het grootste. hier heerst een enorme concentratie van het groeien van de kool, een intense bijzondere stilte |
 |
| de nieuwe graanmolen waar de vrouwen en kinderen 2x per dag de gierst komen laten malen is een enorme hulp, veel minder zwaar stampwerk daardoor |
 |
| zij komt trots haar nieuwe jurkje voor naar school laten zien waar haar moeder mooie stukjes fluweel op genaaid heeft |
 |
| het nieuwe bankstel wordt per driewieler bezorgd over de weg dwars door bandietenland |
 |
| bij mijn afscheid laat Baba foto's van de sneeuw zien |
 |
| s morgens om 7 uur, hoeveel besjes heb jij al? |
